Nowe wydawnictwa płytowe Narodowego Forum Muzyki

Najnowsza kolekcja płyt NFM, wydanych z okazji ESK Wrocław 2016, obejmuje dwanaście krążków – niezwykle różnorodnych zarówno pod względem repertuarowym, jak i wykonawczym. Płyty wydano dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.


PAWEŁ MYKIETYN

Program:
P. Mykietyn II Symfonia, Koncert na flet i orkiestrę

Wykonawcy:
Benjamin Shwartz – dyrygent
Łukasz Długosz – flet
NFM Filharmonia Wrocławska

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 39, ACD 236)

Paweł Mykietyn jest dziś jednym z najbardziej zapracowanych polskich kompozytorów. Tworzy muzykę na zespoły tradycyjne – kameralne, orkiestrowe i wokalno-instrumentalne, ale nie stroni zarazem od nowoczesnych mediów elektronicznych. Od ponad dwudziestu lat współpracuje z kultowym reżyserem teatralnym – Krzysztofem Warlikowskim, nie wspominając o okazjonalnych kooperacjach z innymi tuzami polskiego teatru, jak chociażby z Grzegorzem Jarzyną. Od 2000 roku datuje się także flirt artysty z dziesiątą muzą. Jako autor ścieżek dźwiękowych do filmów Mariusza Trelińskiego (Egoiści), Małgorzaty Szumowskiej (Ono, 33 sceny z życia, Sponsoring, W imię…), Andrzeja Wajdy (Tatarak, Wałęsa. Człowiek z nadziei) czy Jerzego Skolimowskiego (Essential Killing, 11 minut), w ciągu dekady liczonej od 2004 roku aż czterokrotnie zdobył Złote Lwy na Festiwalu Filmowym w Gdyni i dwukrotnie Polską Nagrodę Filmową – Orły, o kilka długości dystansując swoich kolegów, przez całe zawodowe życie pracujących w branży kinematograficznej. Do tego wszystkiego należy dodać fakt, że jest dyrektorem muzycznym Nowego Teatru w Warszawie, że patronuje zakopiańskiemu Międzynarodowemu Festiwalowi Muzyki Kameralnej „Muzyka na Szczytach”, że często zasiada w jurorskich gremiach konkursów kompozytorskich, że wielu młodym twórcom udziela zawodowych konsultacji. Chcąc nie chcąc (bardziej zresztą chyba nie chcąc) stał się Paweł Mykietyn prawdziwym człowiekiem instytucją. A przecież dopiero niedawno skończył 45 lat…

(…)
Pisana na zamówienie i z okazji 60. rocznicy założenia Związku Kompozytorów Polskich, II Symfonia powstawała głównie późną wiosną 2007 roku w Kuźnicy na Mierzei Helskiej, gdzie kompozytor zwykł spędzać kilka tygodni w roku (dzieło zostało zadedykowane mieszkance Kuźnicy, Teresie Krajewskiej, w której domu artysta regularnie wynajmuje zawsze ten sam apartament z tarasem i mistycznym widokiem na pobliski kościół oraz wody Zatoki Puckiej i Bałtyku). Utwór miał swoje prawykonanie 23 września 2007 roku podczas koncertu inaugurującego jubileuszowy 50. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”; Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia z Katowic poprowadził jeden z największych europejskich speców od muzyki współczesnej – Reinbert de Leeuw.
(…)
Napisany z myślą o najznakomitszym polskim fleciście młodego pokolenia, Łukaszu Długoszu, i prawykonany 29 listopada 2013 roku w Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubinsteina przez tamtejszą orkiestrę pod dyrekcją Wojciecha Rodka, Koncert na flet i orkiestrę jest – po Koncercie fortepianowym (1996), Koncercie wiolonczelowym (1997), Koncercie klawesynowym (2002) oraz Klave (2004) na klawesyn w stroju mikrotonowym i orkiestrę kameralną – piątym koncertem instrumentalnym w dorobku Pawła Mykietyna. Koncert fletowy, w stopniu dotąd u tego twórcy niespotykanym, rozwija zawartą w II Symfonii ideę permanentnego modyfikowania (tu konkretnie: zwalniania) tempa. Zapewne z powodu koncentracji uwagi artysty na czasowych manipulacjach kompozycja ta zdaje się świadczyć o świadomym zmarginalizowaniu (ale nie zupełnym unicestwieniu!) aspektu harmonicznego, a to przecież harmonia w większości wcześniejszych dzieł Mykietyna tworzyła coś na kształt ich komórek macierzystych.
Marcin Gmys


MARCIN MIELCZEWSKI

Program:
M. Mielczewski Triumphalis dies, Laudate Dominum, Audite et admiramini, Currite populi, Canzona prima a tre, Veni Domine, Deus in nomine tuo, Sub tuum praesidium, Salve virgo puerpera, Canzona terza a tre, Vesperae dominicales

Wykonawcy:
Andrzej Kosendiak – dyrygent
Wrocław Baroque Ensemble:
Aldona Bartnik – sopran
Agnieszka Ryman – sopran
Aleksandra Turalska – sopran
Matthew Venner – kontratenor
Piotr Łykowski – kontratenor
Piotr Olech – kontratenor
Maciej Gocman – tenor
Karol Kozłowski – tenor
Tomáš Lajtkep – tenor
Tomáš Král – bas
Jonathan Brown – bas
Bogdan Makal – bas
Jerzy Butryn – bas
Zbigniew Pilch – I skrzypce
Mikołaj Zgółka – II skrzypce
Noemi Kuśnierz – III skrzypce
Małgorzata Kosendiak – IV skrzypce
Julia Karpeta – viola da gamba
Krzysztof Karpeta – viola da gamba
Janusz Musiał – kontrabas
Přemysl Vacek – teorba
Anton Birula – teorba
Marta Niedźwiecka – pozytyw, klawesyn
Russell Gilmour – cynk
David Stuff – cynk
Johannes Kronfeld – puzon
Hans-Martin Schlegel – puzon
Masafumi Sakamoto – puzon
Martyn Sanderson – puzon
Daniel Serafini – puzon
Fabio de Cataldo – puzon
William Lyons – fagot

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 34, ACD 227)

W ostatnim czasie przeżywam ponowną fascynację twórczością polskich kompozytorów XVII i XVIII wieku, z którymi zetknąłem się po raz pierwszy na początku mojej artystycznej drogi. (...)
W trakcie przygotowań nagrania odczuwałem swego rodzaju napięcie pomiędzy stanem wiedzy o dziełach tu prezentowanych a wrażliwością wykonawcy żyjącego w drugiej dekadzie XXI wieku. Pomysł wykonania nieszporów (Vesperae dominicales) Mielczewskiego w taki sposób, w jaki jego kompozycje były wykonywane w drugiej połowie XVII wieku w większych i bogatszych ośrodkach, jak Gdańsk czy Wrocław, wydał mi się bardzo pociągający. (...)
W utworach dwuchórowych bardzo zależało mi na przestrzennym układzie zespołów (zostały ustawione naprzeciw siebie) i by znalazło to swoje odbicie w brzmieniu na płycie. Przestrzeń bowiem odgrywa niezwykle istotną rolę w dziełach, które Mielczewski napisał w duchu weneckiej tradycji polichóralnej. (...)
Akustyka NFM umożliwiła fantastyczną realizację zamysłu przestrzennego kompozytora. (…)
Do nagrania zaprosiłem grono artystów, z którymi regularnie współpracuję. Łączy nas fascynacja polską muzyką dawną i wspólne rozumienie tego repertuaru, co pomaga wzajemnie inspirować się podczas przygotowywania i wykonywania dzieł muzycznych.
Andrzej Kosendiak

CANTO FOR WINDS

Program:
D. Maslanka II Kwintet dęty
D. Janssens Canto
T. Szeligowski Kwintet na instrument dęte
F. Say Alevi Dedeler Rakı Masasında

Wykonawcy:
LutosAir Quintet:
Jan Krzeszowiec – flet
Wojciech Merena – obój
Maciej Dobosz – klarnet
Mateusz Feliński – róg
Alicja Kieruzalska – fagot

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 36, ACD 234)

Kameralistyka postrzegana jest jako najwyższy poziom muzykowania, wymagający od artystów zarówno zdolności solistycznych, jak i umiejętności współpracy, podobnego rozumienia muzyki, twórczej atmosfery, a czasem nawet gotowości pójścia na kompromis. Komponowanie na kwintet, w skład którego wchodzą flet, obój, klarnet, waltornia i fagot, ze względu na niejednorodne brzmienie, zróżnicowane techniki gry i specyfikę poszczególnych instrumentów to spore wyzwanie dla twórców. Dopiero w wieku XX barwy instrumentów dętych zaczęły być postrzegane jako niezwykle inspirujące i wartościowe, a to zaowocowało powstawaniem coraz większej ilości dzieł na taki właśnie skład. W albumie LutosAir Quintet znalazły się dwa utwory pochodzące z drugiej połowy poprzedniego stulecia oraz tyleż samo najnowszych, z XXI wieku. Warto podkreślić, że to właśnie wrocławski zespół dokonał pierwszych polskich premier kompozycji Davida Maslanki, Daana Janssensa oraz Fazila Saya.

Dla muzyków LutosAir Quintet szczególne znaczenie ma taki dobór repertuaru, by cechowała go różnorodność i niebanalność. Obie te wartości znajdujemy już w brzmieniu zespołu, a prezentowane na płycie utwory są dowodem na to, że owa heterogeniczność bez wątpienia stanowi zaletę i gwarantuje słuchaczom niezwykłe bogactwo barw – tym razem w czterech odsłonach.
Agata Adamczyk

2016

Program:
A. Kwieciński [P|PE(s)]
P. Mykietyn III Kwartet smyczkowy
M. Markowicz IV Kwartet smyczkowy

Wykonawcy:
Lutosławski Quartet:
Bartosz Woroch – I skrzypce
Marcin Markowicz – II skrzypce
Artur Rozmysłowicz – altówka
Maciej Młodawski – wiolonczela

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 37, ACD 233)

Pomysł na płytę zawierającą utwory napisane specjalnie dla Lutosławski Quartet był ściśle związany z obchodami Europejskiej Stolicy Kultury we Wrocławiu. Wydanie składa się z dwóch płyt: CD oraz DVD. Wszystkie utwory zostały skomponowane, premierowo wykonane oraz nagrane w 2016 roku – stąd nazwa całej płyty: 2016.
Lutosławski Quartet obchodzi w 2017 r. dziesięciolecie swojego powstania. Wydanie płyty stanowi pewien rodzaj podsumowania dekady działalności wrocławskiego zespołu, który przez ten czas prezentował głównie polską muzykę kameralną niemalże na wszystkich kontynentach.
Muzycy Lutosławski Quartet współpracują z młodymi polskimi kompozytorami – w wyniku tej współpracy powstała potrzeba zamówienia nowych utworów dedykowanych zespołowi. Każdy z kompozytorów, których twórczość pojawiła się na płycie, jest bardzo związany z zespołem. Są to Andrzej Kwieciński (jego utwory muzycy Lutosławski Quartet wykonywali jeszcze przed powstaniem zespołu), Paweł Mykietyn (II Kwartet smyczkowy kompozytora pojawiał się w programach koncertowych zespołu zarówno w Polsce, Azji, jak i obu Ameryk), Marcin Markowicz (założyciel i drugi skrzypek Lutosławski Quartet, którego poprzedni III Kwartet smyczkowy był jednym z najczęściej granych przez zespół utworów).
Dołączone do płyty nagranie wideo opowiada o pomyśle i procesie powstania płyty, zawiera miniwywiady z muzykami oraz fragmenty nagrań.

DISCOVERIES

Program:
P. van Eechaute Pièce Sonate pour 4 violoncelles op. 9
L. Forino Preghiere per quattro violoncelli op. 27 nr 3
A. Piatti In Vacanza – Quartettino per Violoncelli
K. Wiłkomirski Ballada and Rapsodia for four cellos
R. Matz Kwartet wiolonczelowy d-moll

Wykonawcy:
Polish Cello Quartet:
Tomasz Daroch, Wojciech Fudala, Krzysztof Karpeta, Adam Krzeszowiec – wiolonczele

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 41, ACD 237)

Polish Cello Quartet, to zespół założony w 2011 roku przez absolwentów uczelni muzycznych w Łodzi i Katowicach, którzy kontynuowali studia m.in. w Brukseli, Kolonii i Mannheimie. Jedyny tego rodzaju ansambl w Polsce i jeden z niewielu tej klasy w Europie. Od 2014 roku PCQ jest zespołem Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu. Regularnie gości na wrocławskich festiwalach Wratislavia Cantans, Musica Electronica Nova i Jazztopad; Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog w Holandii; Music Masters on Air (MusMA), czyli wspólnej platformie europejskich festiwali reprezentujących nowe kierunki w muzyce współczesnej; poznańskim Festiwalu Muzyki Kameralnej Q’arto Mondi.
Czwórce młodych wirtuozów przyświeca jeden cel: postawić kwartet wiolonczelowy w jednym szeregu z innymi zakorzenionymi w tradycji i okrzepłymi na estradach zespołami kameralnymi. Żeby ten cel osiągnąć, wędrują kilkoma ścieżkami, trzymając się jednak zasady budowania swojego repertuaru z utworów pisanych oryginalnie na kwartet wiolonczelowy – przez kompozytorów obeznanych ze specyfiką instrumentu, jego możliwościami technicznymi i wyrazowymi, przede wszystkim zaś z jego potencjałem „oratorskim” w partnerskiej grze kameralnej.
Czasem wchodzą w rolę niestrudzonych szperaczy, przetrząsających biblioteki, archiwa i katalogi wydawnictw w poszukiwaniu zapoznanych kompozycji na kwartet wiolonczelowy, które dzięki ich zapałowi doczekują się pierwszych wykonań na polskich estradach. Wyposażeni w wiedzę o muzyce minionych dekad i stuleci, z tym większym znawstwem poszerzają swój repertuar o utwory współczesne, przeważnie im dedykowane, autorstwa znakomitych twórców polskich i zagranicznych, wrażliwych i otwartych na sugestie późniejszych wykonawców. Współpracują z wybitnymi muzykami klasycznymi – m.in. z Dominikiem Połońskim i kanadyjskim wiolonczelistą Garym Hoffmanem – i prominentnymi jazzmanami, żeby wymienić choćby nazwiska Tony’ego Malaby’ego i Nate’a Wooleya. Przekazują swoje doświadczenia młodszym entuzjastom: są pomysłodawcami i organizatorami Międzynarodowej Akademii Wiolonczelowej w Nysie, nastawionej na popularyzację gry w wiolonczelowych zespołach kameralnych wśród uczniów i studentów uczelni muzycznych. Polish Cello Quartet to zespół prawdziwych eksploratorów, którzy chcą i potrafią dzielić się swymi odkryciami. Ich pierwsza płyta – pod każdym względem pionierska na polskim rynku fonograficznym – zawiera plon ich odkryć z czasu minionego.
Dorota Kozińska

OŚWIECONY WIRTUOZ

Program:
J.H. Roman Assagio à Violino Solo BeRI 310
F. Fiorillo Etude pour le violon formant 36 caprices op. 3: Caprice nr 32 Es-dur
I. Chandoszkin I Sonata g-moll
N. Paganini 24 Caprices op. 1: Caprice nr 23 Es-dur
F.W. Rust Partite für Violine allein
G.F. Händel Lascia ch'io pianga z opery Rinaldo HWV 7 (aranż. Z. Pilch)

Wykonawca:
Zbigniew Pilch – skrzypce

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 35, ACD 232)

W XVIII wieku możemy zaobserwować gruntowny i radykalny proces przemian społecznych, kulturowych i politycznych. Pokrótce można je określić jako próbę uniezależnienia się myśli naukowej, społecznej, artystycznej od przez wieki ugruntowanych mecenatów, takich jak kościół czy dwór arystokratyczny bądź królewski. Nie dokonując żadnej oceny tego procesu, można stwierdzić, że te społeczne przemiany doprowadziły do rewolucji francuskiej i pierwszego w historii Europy nowożytnej obalenia ustanowionych porządków społecznych. Myśl naukowa zaowocowała wielkimi wynalazkami, takimi jak np. ujarzmienie pary, które w konsekwencji doprowadziły do ogromnych zmian na gruncie migracji ludności, rozwoju przemysłu i, co być może najbardziej znamienne w XIX wieku, szybkości sposobu poruszania się dzięki wykorzystaniu kolei żelaznej.
Artyści XVIII-wieczni, ubrani przez większą część tego stulecia w służebne liberie, jak Bach, Haydn czy Mozart, pod koniec stulecia poczęli dokonywać wysiłki w kierunku emancypacji artysty (można to zaobserwować w dużej mierze np. u Beethovena). Doprowadziło to w następnym stuleciu do powszechnego traktowania artysty jako wysłannika bogów.
Oświecony wirtuoz to próba ukazania artysty wykonawcy, który w II połowie XVIII wieku zaczyna się emancypować – zrywa ze stereotypem służebnej roli muzyka, ewoluując w stronę artysty niezależnego. Jest to idea skrzypka wirtuoza solisty.
Repertuar jest swoistym przekrojem stylistycznych tendencji Europy epoki oświecenia. Kompozytorami są wielcy skrzypkowie tworzący w całej Europie. Tak bowiem Ivan Chandoszkin działał w Petersburgu, Johan Helmich Roman – w Sztokholmie, Friedrich Wilhelm Rust – w Niemczech, Federigo Fiorillo i Niccolò Paganini – we Włoszech. Mamy więc spektrum muzyki II połowy XVIII wieku, która mimo indywidualnych różnic stylistycznych u poszczególnych kompozytorów jawi się nam jako musica universalis Europy Oświeconej.
Nagranie zostało dokonane na instrumencie historycznym, opatrzonym jelitowymi strunami. Wykorzystywany smyczek jest wierną kopią smyczka z przełomu XVIII i XIX wieku. Interpretacja utworów oprze się w jak największym stopniu na przekazach dotyczących i zasad wykonawczych, a także zastosowania artykulacji i palcowania adekwatnych do praktyk z II połowy XVIII w.
Zbigniew Pilch

LUDWIG VAN BEETHOVEN – SONATY WIOLONCZELOWE

Program:
L. van Beethoven Sonaty wiolonczelowe op. 5, Wariacje WoO 45

Wykonawcy:
Jarosław Thiel – wiolonczela
Katarzyna Drogosz – pianoforte

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 33, ACD 225)

Dzieła kameralne Ludwiga van Beethovena bez wątpienia należą do najważniejszych osiągnieć kompozytorskich w historii muzyki. Tym bardziej zadziwia fakt, że w polskiej fonografii znajdujemy niezwykle mało nagrać poświęconych temu repertuarowi dokonanych przez rodzimych artystów. Tę lukę próbuje zapełnić nagranie sonat Beethovena z opusu 5 wiolonczelisty Jarosława Thiela i pianistki Katarzyny Drogosz. Utwory te zajmują szczególne miejsce w historii muzyki: są pierwszymi sonatami przeznaczonymi na wiolonczelę zarzucającymi tradycję komponowania opartą o technikę basso continuo na rzecz w pełni opracowanej partii fortepianu i równorzędnej roli obu instrumentów. Rejestracja tych sonat niezwykła jest także przez swój pionierski charakter – artyści nagrali je na kopiach instrumentów historycznych w stylistyce wykonawstwa „historycznie poinformowanego”, co w przypadku repertuaru klasycznego jest wciąż na naszym rynku płytowym ewenementem. Dla Jarosława Thiela, dyrektora artystycznego Wrocławskiej Orkiestry Barokowej od lat związanego z Narodowym Forum Muzyki (wcześniej Filharmonią Wrocławską), jest to fonograficzny debiut w repertuarze kameralnym – choć artysta ma w dorobku kilkanaście rejestracji płytowych jako członek niemieckich zespołów muzyki dawnej i dyrygent Wrocławskiej Orkiestry Barokowej. Publikacja tego nagrania z pewnością będzie ważnym głosem wzbogacającym panoramę życia muzycznego na naszym rynku muzycznym – świadczy o tym zarówno ranga prezentowanego repertuaru, estetyka wykonawcza inspirowana stylistycznym wykonawstwem muzyki dawnej oraz dotychczasowy dorobek instrumentalistów firmujących tę produkcję.

DIFFERENT THINGS

Program:
E.W. Korngold Viel Lärmen um Nichts – suita op. 11
N. Rota Sonata G-dur na skrzypce i fortepian
A. Schnittke Suite im alten Stil na skrzypce i fortepian
P. Glass Sonata na skrzypce i fortepian

Wykonawcy:
Marcin Markowicz – skrzypce
Grzegorz Skrobiński – fortepian

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 38, ACD 235)

Korngold, Rota, Sznitke, Glass – cztery różne osobowości twórcze. Każdy z tych kompozytorów działał w diametralnie innych warunkach; okoliczności ich życia, a przez to też podejmowane artystyczne wybory, porównywalne nie są. Korngolda i Nino Rotę łączyć może wczesny debiut kompozytorski – obaj byli cudownymi dziećmi. Szukanie analogii w życiorysach Alfreda Sznitkego i Philipa Glassa spaliłoby na panewce. Jest jednak inny wspólny mianownik dla ich dorobku – wszyscy z wielkim powodzeniem komponowali muzykę filmową. Korngold kodyfikował jej nowoczesne, do dziś obowiązujące kanony. Bez Nino Roty trudno wyobrazić sobie arcydzieła Federica Felliniego. Alfred Sznitke odnalazł w przestrzeni X Muzy krainę względnej swobody twórczej, Philip Glass – platformę dla sztuki ambitnie niesztampowej, stojącej w opozycji do głównego muzycznego nurtu ostatnich dekad XX i pierwszych XXI wieku. Wystarczający to powód, by zestawić ich niefilmowe kompozycje na skrzypce i fortepian? Jeśli nie, to można wskazać inny – każdy z tych czterech utworów we właściwy sobie sposób prowadzi dialog z przeszłością.
Marcin Majchrowski

BARTŁOMIEJ PĘKIEL II

Program:
B. Pękiel Missa Senza Le Cerimonie I, Missa Brevis, Missa Senza Le Cerimonie II, Missa a 14, Canony, Fuga

Wykonawcy:
Andrzej Kosendiak – dyrygent
Wrocław Baroque Ensemble:
Aldona Bartnik – sopran
Aleksandra Turalska – sopran
Matthew Venner – kontratenor
Piotr Łykowski – kontratenor
Maciej Gocman – tenor
Tomaš Lajtkep – tenor
Tomáš Král – bas
Jaromír Nosek– bas
Zbigniew Pilch – skrzypce
Mikołaj Zgółka – skrzypce
Klaudia Matlak – skrzypce
Małgorzata Kosendiak – skrzypce
Julia Karpeta – viola da gamba
Paweł Zalewski – viola da gamba
Krzysztof Karpeta – viola da gamba, violone
Michele Cinquina – teorba
Marta Niedźwiecka – pozytyw
Johannes Kronfeld – puzon
Hans-Martin Schlegel – puzon
Masafumi Sakamoto – puzon

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko

Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 34, ACD 227)

Cieszę się, że mogę przedstawić Państwu drugą już płytę z dziełami kompozytora związanego z dworem Wazów – Bartłomieja Pękiela. Poświęcona została mszy – formie, która od średniowiecza po dzień dzisiejszy jest obecna w muzyce europejskiej. Cykle mszalne prezentowane na płycie charakteryzują się różnorodną stylistką. Pokazuje to, jak odmiennie siedemnastowieczni kompozytorzy traktowali tę formę nawet w obrębie własnej twórczości.
Na krążku zostały zamieszone przykłady dwóch mszy „użytkowych” o bardzo prostym układzie formalnym, opartym na dialogu pomiędzy dwoma zespołami śpiewaków. Muszę przyznać, że największe obawy miałem właśnie co do prezentacji tych dzieł. Często podczas słuchania utworów muzycznych z różnych epok mamy dość mocne poczucie, że istnieje bardzo cienka granica pomiędzy pięknem wynikającym z prostoty a banałem czy kiczem. I dokładnie to uczucie towarzyszyło mi przy nagrywaniu tych mszy. Jednak w całym ich schematyzmie i prostocie możemy odnaleźć fragmenty ukazujące mistrzostwo kompozytora.
Na przeciwległym biegunie znajdują się kunsztowne opracowania cyklu mszalnego, nawiązujące do dwóch głównych nurtów stylistycznych obecnych w muzyce XVII wieku: jeden z nich to prima pratica, styl wywodzący się z dawnej Palestrinowskiej polifonii (w ten nurt wpisuje się Missa paschalis), a drugi to styl koncertujący, nowoczesny jak na owe czasy, który reprezentują Missa a 14 i Missa Concertata La Lombardesca.
Zestawienie wszystkich tych dzieł na jednym krążku ukazuje nam Pękiela zarówno jako twórcę znakomicie operującego różnymi technikami kompozytorskimi, jak i szefa kapeli, którego obowiązkiem było również pisanie utworów stricte użytkowych. Na płycie msze zostały przedzielone utworami instrumentalnymi ¬– Fugą i kanonami, które zamieszczone w dodatku nutowym do traktatu prawdopodobnie nie były przeznaczone do wykonywania. Zwykła ciekawość sprawiła, że chcieliśmy usłyszeć, jak mogłyby zabrzmieć. Mam nadzieję, że będą one rodzajem oddechu pomiędzy poszczególnymi cyklami mszalnymi.
Andrzej Kosendiak

JOSEPH HAYDN PORY ROKU

Program:
J. Haydn Pory roku – oratorium Hob. XXI:3

Wykonawcy:
Paul McCreesh – dyrygent
Carolyn Sampson – sopran
Jeremy Ovenden – tenor
Andrew Foster-Williams – baryton
Chór NFM
Gabrieli Consort & Players
Wrocławska Orkiestra Barokowa
Jarosław Thiel – kierownictwo artystyczne

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Nicholas Parker, Neil Hutchinson, Jonathan Stokes

Wydawcy:
NFM, Winged Lion, Signum Records (NFM 40, SIGCD480)


To czwarty album z serii wielkich oratoriów pod kierunkiem Paula McCreesha, w których wzięli udział artyści z Polski i Wielkiej Brytanii. Dotychczas wydane dzieła spotkały się z uznaniem melomanów i krytyków – były to Grande Messe des morts Berlioza (2011, BBC Music Magazine Technical Excellence Award 2012), Eliasz Mendelssohna (2012, Diapason d’Or de l’Année 2013) oraz Requiem wojenne Brittena (2013, BBC Music Magazine Choral Award 2014). Maestro McCreesh specjalizuje się w muzyce renesansu baroku, klasycyzmu i wczesnego romantyzmu, dbając o jej autentyczne wykonawstwo, zgodne z praktyką danej epoki. Tym razem prezentuje swoją interpretację jednego z największych dzieł Jospeha Haydna. Nagranie zostanie dokonane w Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki, najnowocześniejszym tego typu obiekcie w Polsce. Wśród wykonawców znajdą się dwa zespoły działające w ramach NFM – Chór oraz Wrocławska Orkiestra Barokowa.
Podobnie jak Stworzenie świata swoje Pory roku Joseph Haydn pisał pod okiem barona Gottfrieda van Swietena – austriackiego mecenasa sztuki, który znacznie wpłynął również na muzyczną karierę Wolfganga Amadeusa Mozarta. Choć nie obeszło się bez słownych utarczek oraz komentarzy ze strony kompozytora, to efekt jest znakomity – „współpraca” zakończyła się niewątpliwie powstaniem wyjątkowego dzieła.
Analogicznie jak w przypadku pracy nad Stworzeniem świata, tak i tu baron nie zadowolił się jedynie napisaniem tekstu libretta. Nieraz dawał Haydnowi wskazówki dotyczące związku muzyki ze słowem. Uwagi barona zaadresowane do kompozytora znalezione zostały na manuskrypcie libretta, którym Haydn posługiwał się podczas tworzenia dzieła. Choć kompozytor stosował się, chcąc czy nie, do niektórych zaleceń barona, to powszechnie wiadomo, że miał za złe sugestie możnowładcy. Szczególnie te dotyczące wstawienia pewnych efektów ilustracyjnych do utworu, które oceniał jako wymuszoną na nim „sfrancuziałą szmirę”.
Choć wspominając o Porach roku, nie można pominąć istotnego wpływu barona van Swietena na proces kompozycji, to warto zwrócić uwagę na niezwykle istotne cechy dzieła, które zawdzięczamy już od samemu Haydnowi. Kompozytor ujawnia się jako doskonały instrumentator i twórca, przedstawiając słuchaczom kolejne doskonałe muzyczne interpretacje następujących po sobie pór roku. Znajdziemy tu wiele analogii z licznie pisanymi przez Haydna symfoniami (napisał ich ponad sto!), a nawet cytat ze słynnego po dziś dzień Andante z Symfonii „Z uderzeniem w kocioł".

Haydn prowadził obydwa oratoria zarówno w dużych, jak i małych składach, aczkolwiek gorąco przyjmowane wykonania na koncertach wiedeńskiej Tonkünstler-Sozietät odbywały się zawsze z udziałem ogromnej liczby muzyków. Na szczęście większość materiałów wykonawczych przetrwała do dziś, umożliwiając nam rekonstrukcję typowej orkiestry wiedeńskiej z epoki: co najmniej osiemdziesiąt instrumentów smyczkowych, potrójna obsada drzewa (podzielona na trzy odrębne zespoły Harmonie), kontrafagot, trąbki i perkusja w podwojonym składzie, podwójna obsada puzonów (zapewne jednak bez puzonu basowego), instrument klawiszowy oraz – w przypadku Pór roku – aż dziesięć rogów! Obsada chóru wcale nie była tak duża, jak wynikałoby z liczebności orkiestry, i wynosiła zwykle od sześćdziesięciu do osiemdziesięciu śpiewaków.
Stworzenie świata doczekało się już kilku nagrań w dużych składach; jeśli chodzi o Pory roku, jest to bodaj pierwsze takie ujęcie w dziejach fonografii.

MADE IN POLAND

Program:
D. Lubowicz Ballada o śmierci Janosika na improwizujący kwartet smyczkowy i orkiestrę smyczkową
K. Szymanowski II Kwartet smyczkowy op. 56 na orkiestrę smyczkową (aranż. R. Tognetti)
K. Szymanowski / P. Kochański Taniec góralski z baletu Harnasie op. 55 na orkiestrę (aranż. Ch. Danowicz)
K. Lenczowski Iława na improwizujący kwartet smyczkowy i orkiestrę smyczkową
G. Bacewicz Koncert na orkiestrę smyczkową
K. Lenczowski Namysłowiak na improwizujący kwartet smyczkowy i orkiestrę smyczkową
M. Górecki Concerto-Notturno na skrzypce i orkiestrę smyczkową

Wykonawcy:
Christian Danowicz – skrzypce, lider
Atom String Quartet:
Dawid Lubowicz – I skrzypce
Mateusz Smoczyński – II skrzypce
Michał Zaborski – altówka
Krzysztof Lenczowski – wiolonczela
NFM Orkiestra Leopoldinum

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Małgorzata Polańska, Marcin Domżał

Wydawcy:
DUX, NFM (NFM 43, DUX 1298)

Główną inspiracją do stworzenia płyty stała się polska muzyka ludowa i jej wpływ na różne style, jak na przykład klasyka czy jazz. Autorem pomysłu i wyboru kompozycji jest Christian Danowicz, koncertmistrz NFM Orkiestry Leopoldinum. Do wspólnego nagrania został zaproszony zaprzyjaźniony z Leopoldinum improwizujący zespół – Atom String Quartet.
Zawarty na płycie program nawiązuje do folkloru podhalańskiego – na krążku znalazły się kompozycje Karola Szymanowskiego, Grażyny Bacewicz, Mikołaja Góreckiego oraz aranżacje autorstwa muzyków kwartetu – Dawida Lubowicza i Krzysztofa Lenczowskiego.

WSPÓLNA EUROPA: WROCŁAW & SAN SEBASTIÁN

Program:
W. Kilar Orawa
M. Mielczewski Laudate pueri
Ł. Farcinkiewicz Quem diligit anima mea
M. Ravel Bolero

Wykonawcy:
Agnieszka Franków-Żelazny – dyrygent
Andrzej Kosendiak – dyrygent
Hartmut Rohde – dyrygent
Łukasz Farcinkiewicz – fortepian
NFM Orkiestra Leopoldinum
Wrocław Baroque Ensemble
NFM Filharmonia Wrocławska

Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko [1, 2], Piotr Papier [3, 4]

Wydawca:
NFM (NFM 44)

Płyta jest muzycznym podsumowaniem obchodów Europejskiej Stolicy Kultury. Tytuł ten nosiły w 2016 dwa miasta – dolnośląski Wrocław i położone na Półwyspie Iberyjskim baskijskie miasto San Sebastián. Na krążku znalazły się utwory nagrane przez zespoły Narodowego Forum Muzyki.
Płytę otwiera zarejestrowane przez NFM Orkiestrę Leopoldinum pod dyrekcją Hartmuta Rohde wybitne dzieło działającego w XX w. kompozytora Wojciecha Kilara – Orawa. Tytuł utworu, stanowiącego zwieńczenie cyklu „tatrzańskich” dzieł twórcy, przywołuje całą gamę skojarzeń. Nawiązuje nie tylko do krainy geograficznej usytuowanej na granicy Polski i Słowacji, ale też do rzeki, która płynie przez ten region. Przebieg Orawy można bowiem postrzegać w korelacji do przepływu wartkiego potoku pośród skalnych załomów, odsłaniających coraz to inne, piękne w swej surowości krajobrazy. Tytuł kompozycji kojarzy się także z nazwą skoszonej po wypasie owiec górskiej łąki („oława”), na której juhasi, na zakończenie sezonu pasterskiego, tańczyli zbójnickiego.
Polski folklor został na płycie zestawiony z hiszpańskim, reprezentowanym przez bolero, taniec ludowy. NFM Filharmonia Wrocławska pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka nagrała bodaj najbardziej znane na świecie opracowanie tego tańca – Bolero Maurice’a Ravela, kompozytora, który poprzez to dzieło w wyjątkowy sposób rozsławił folklor iberyjski.
Płyta ta, obok podkreślenia związków między dwoma stolicami kultury, stanowi kompilację twórczości wrocławskich zespołów. Oprócz dwóch dzieł prezentujących narodową twórczość Polski i Hiszpanii na krążku zamieszczone zostało dziedzictwo Wrocławia. Osiągnięto to przez nagranie utworu pochodzącego ze sporządzonych na Śląsku i przechowywanych we wrocławskim kościele św. Elżbiety kopii dzieł najwybitniejszego kompozytora polskiego baroku – Marcina Mielczewskiego. Dokonał tego wokalno-instrumentalny zespół Wrocław Baroque Ensemble, specjalizujący się w prezentowaniu muzyki dawnej zgodnie z dawnymi praktykami wykonawczymi. Program dopełnia wyjątkowe dzieło zadedykowane specjalnie Chórowi NFM. Zespół zarejestrował pod dyrekcją Agnieszki Franków-Żelazny napisany dla zespołu utwór Quem diligit anima mea Łukasza Farcinkiewicza. Kompozytor wystąpił także w roli pianisty.
Płyta ukazuje niezwykle szerokie spectrum działalności zespołów NFM, a poprzez zestawienie dzieł prezentujących zarówno twórczość polską, jak i hiszpańską, uformowała także swoisty pomost łączący dwie Europejskie Stolice Kultury 2016: Wrocław i San Sebastián.


Płyty są częścią projektu wydawnictw zrealizowanych w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Wydano dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.