Instrument smyczkowy wywodzący się z violi da braccio powstał mniej więcej około roku 1560 niedługo po pojawieniu się skrzypiec. Niestety jednak wiolonczela nie miała tyle szczęścia co skrzypce, w cieniu swojej rywalki violi da gamby musiała sporo poczekać zanim stała się uznana przez muzyków.
Pierwszy utwór solowy zadedykowany temu instrumentowi pojawił sie około 1689 roku. Był to ”Ricercare e canzioni” autorstwa Domenico Gabrielli oraz Sonare de Jacchini. W rzeczywistości to właśnie Gabrielli uznawany jest za pierwszego kompozytora, który napisał dzieła na wiolonczelę solo, były to cztery sonaty na wiolonczelę i basso continuo, siedem ricercari oraz kanon na dwie wiolonczele. Niemniej jednak ten instrument basowy awansował do grona instrumentów solowych dopiero dzięki staraniom Boccheriniego, a zaczął być doceniany w orkiestrze w czasach Beethovena.
Budowa wiolonczeli podbna jest do pozostałych instrumentów z jej rodziny- skrzypiec, altówki, kontrabasu. Posiada pudło rezonansowe, szyjkę zakończoną ślimakiem, mostek oraz cztery struny C, G, d, a, które strojone są kołkami umieszczonymi w górnej części instrumentu. Jedyne co zmieniło się w budowie wiolonczeli w przeciągu lat to struny, które wykonywane były niegdyś z jelit zwierzęcych, tkanych linek bądź srebra. Natomiast obecnie wykonywane są przede wszystkim ze stali.
BAROK
Domenico Gabrielli sonata g-moll. Wykonują: Roel Dieltiens, Richte van der Meer, Konrad Junghänel, Robert Kohnen.