Nowy Dyrektor Artystyczny Polskiej Filharmonii Bałtyckiej

Rok 2017 jest czasem zmian – dobiegł końca okres współpracy z Dyrektorem Artystycznym Orkiestry PFB Ernstem van Tielem. Już w marcu na tym stanowisku zastąpi go George Tchitchinadze. Maestro jest jednym z najbardziej lubianych artystów Gruzji, który szturmem zdobył uznanie publiczności i krytyków ze względu na imponujące muzyczne umiejętności i wyobraźnie, charyzmę, a jednocześnie ciepło i wrażliwość w kontaktach z publicznością i z muzykami.
George Tchitchinadze karierę rozpoczął w 1998 r. jako dyrygent operowy, prowadząc koncert galowy podczas Międzynarodowego Festiwalu Operowego w Tbilisi. Współpracował z kilka polskimi orkiestrami, takimi jak Sinfonia Iuventus, Sinfonia Varsovia czy orkiestra Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu – z którą często koncertuje. Odbył wiele tras koncertowych m.in. po Izraelu z Państwową Operą i Baletem Tbilisi, występując w Jerozolimie, Quiriat Haim, Herzelii i Rishon LeZion. Maestro Tchitchinadze prowadził takie orkiestry jak: Litewska Narodowa Orkiestra Symfoniczna, Litewska Narodowa Orkiestra Kameralna, Państwowa Orkiestra Symfoniczna Azerbejdżanu, Syryjska Narodowa Orkiestra Symfoniczna. Współpracował także z Orkiestrą Kameralną św. Krzysztofa w ramach wileńskiego festiwalu „Alternatywy”. George Tchitchinadze dyrygował oraz pełnił funkcję zastępcy dyrektora artystycznego Państwowej Opery i Baletu im. Z. Paliashwili w Tbilisi, dyrygując między innymi Aidą Verdiego, Pajacami Leoncavalla czy Don Giovannim Mozarta. Pełnił też funkcję Dyrektora Muzycznego Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego w Saga (Japonia), podczas którego poprowadził sławną Orkiestrę Muzeum Ermitażu z Sankt Petersburga. Obecnie prowadzi klasę dyrygentury i stoi na czele Wydziału Operowego w Państwowym Konserwatorium w Tbilisi.

Słowo od nowego Dyrektora Artystycznego Orkiestry PFB:
„Szanowni Państwo,
mam wielki zaszczyt i przyjemność objąć stanowisko nowego Dyrektora Artystycznego wspaniałej Orkiestry Symfonicznej PFB. Orkiestra żyje swoim życiem dzięki muzykom, którzy ożywiają ją za każdym razem, gdy wykonują dla Państwa największe dzieła w historii muzyki. Razem z tymi oddanymi muzykami postaram się zachwycić Państwa i dotrzeć do serc wszystkich Melomanów.
Już za pierwszym razem, gdy przybyłem do Gdańska, byłem oszołomiony pięknem tego miasta – jego magią, a także tragiczną historią. Sposób, w jaki odbudowano Gdańsk i w jaki przywrócono mu oryginalną architekturę po wojennych zniszczeniach, pokazało mi pasję i dążenie do piękna jego mieszkańców. Czuję się bardzo związany z historią Polski i z więzią, która łączy pod tym względem Polskę i Gruzję. Sprawia to, że w Polsce – a w szczególności w Gdańsku – czuję się jak w domu.
Z wielką przyjemnością wybiorę dla Państwa dzieła największych kompozytorów historii ludzkości, zaproszę najlepszych solistów i dyrygentów, aby mogli wnieść piękno i światło do Państwa życia. Moim największym marzeniem jest podniesienie już wysokiego poziomu artystycznego Polskiej Filharmonii Bałtyckiej do najwyższych standardów. Chciałbym, aby muzycy mogli zaprezentować swoje umiejętności zarówno w Gdańsku, jak i poza nim. Naszym zadaniem na nadchodzące lata będzie sprawienie Państwu radości, dzięki wykonywaniu znanych i zupełnie nowych kompozycji muzycznych. To jeden z przywilejów muzyków – mierzyć się także z dobrze znanymi dziełami w sposób do tej pory nieznany tak szanownej, gdańskiej publiczności. Chciałbym także dotrzeć do uczniów i studentów, pacjentów szpitali, mieszkańców domów seniora i pracowników fabryk. Chciałbym, aby Orkiestra dotarła do wszystkich mieszkańców – także tych, którzy z różnych powodów nie mogą dotrzeć do przepięknej siedziby Polskiej Filharmonii Bałtyckiej. Moim życzeniem jest, aby im także sprawić radość i przekazać emocje towarzyszące wykonywanym utworom.
Muzyka to jedyny język, w którym nie potrzeba słów, aby zrozumieć się nawzajem.
Mam nadzieję, że dzięki niej stworzymy konstruktywne i solidarne społeczeństwo.
Nie mogę doczekać się działania na rzecz Państwa – trójmiejskich Melomanów – i podzielenia się z Państwem pełną pasji pracą”.

ERNST VAN TIEL – Dyrektor Artystyczny Orkiestry Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Już podczas studiów gry na perkusji i fortepianie był związany z holenderskimi orkiestrami radiowymi, biorąc udział w szeregu nagrań muzyki klasycznej i jazzowej. Od 1988 roku studiował dyrygenturę pod kierunkiem Lucasa Vis, Garry’ego Bertiniego oraz Jeana Fourneta. Przez sześć sezonów był głównym dyrygentem Amsterdamskiej Orkiestry Promenadowej. Koncertował wielokrotnie z: Residentie Orchestra w Hadze, Arnhem Philharmonic Orchestra, Netherlands Philharmonic Orchestra oraz Brabant Orchestra. Przez ponad dwa lata był asystentem Maestro Valerego Gergieva, szefa artystycznego Filharmonii w Rotterdamie. Ernst van Tiel dyrygował prawie wszystkimi utworami repertuaru klasycznego, jednak sławę przyniosły mu interpretacje kompozycji XIX i XX wieku. Oprócz wielu orkiestr niemieckich i chińskich, prowadził Teatro Communale w Bolonii, Tampere Philharmonic Orchestra, Royal Flemish Philharmonic oraz Narodową Orkiestrę Belgijską.
Z Orkiestrą Symfoniczną w Monte Carlo zadebiutował w roku 2004, a w 2007 wspólnie przedstawili oryginalną muzykę Sergiusza Prokofiewa do projekcji filmowej klasyki światowego kina „Aleksandra Newskiego” Sergieja Eisensteina. W 2011 roku nagrał razem z Brussels Philharmonic Orchestra Of Flanders muzykę Ludovica Bource do nagrodzonego Oscarami – m.in. za najlepszy film i najlepszą muzykę – filmu „Artysta” w reżyserii Michela Hazanaviciusa.
Ernst van Tiel nawiązał współpracę z Polską Filharmonią Bałtycką w 2007 roku, a już w 2012 roku związał się z nią na stałe. Dostrzegł w gdańskiej Orkiestrze ogromny potencjał, który potrafił odpowiednio wykorzystać. Sprawił, że filharmonicy prezentują dziś jeszcze wyższy poziom artystyczny, oferując własne, unikalne brzmienie i osiągając dzięki temu wiele sukcesów.
Obejmując stanowisko dyrektorskie, Ernst van Tiel postawił sobie za cel „odpoważnienie” nieco muzyki poważnej. Chciał, aby w progi Ołowianki zawitali nie tylko stali bywalcy, ale także ci, którzy do tej pory w tego typu koncertach nie uczestniczyli.

W repertuarze PFB pojawiły się wydarzenia, wśród których każdy mógł znaleźć dla siebie coś interesującego, m.in. koncerty muzyki musicalowej czy filmowej. Ważną dla Maestro kwestią było też wyjście Orkiestry poza mury filharmonii, co także udało mu się zrealizować. Na kulturalnej mapie Trójmiasta pojawiły się wzorowane na angielskich BBC Proms Koncerty Promenadowe.
O tym cyklu Dyrektor mówił w jednym z wywiadów: „Przyjdźcie i poznajcie muzykę klasyczną od strony, o której dotąd jej nie znaliście. Dla wielu ludzi muzyka klasyczna jest synonimem muzyki, która nie jest zbyt popularna. Tymczasem lepszym określeniem byłoby słowo symfoniczna, bo słowo klasyczna odnosi się tak naprawdę do pewnego okresu w historii muzyki – to czas Mozarta i Beethovena, inaczej pierwszy okres klasyczny. Więc gdy gramy Czajkowskiego, to tak naprawdę wykonujemy muzykę symfoniczną okresu romantyzmu. Dlatego chcę to powiedzieć zarówno dorosłym, jak i dzieciom, że jeżeli przyjdą na któryś z koncertów promenadowych, z całą pewnością wrócą do domu z uśmiechem na ustach. Będziemy grali popularną muzykę klasyczną. I tu druga rzecz, o której muszę powiedzieć: ta muzyka jest popularna dlatego, że jest po prostu dobra!”.
Podczas trwającej kilka sezonów artystycznych kadencji Ernsta van Tiela częściej odbywały się również koncerty cykliczne, takie jak „Wielcy Dyrygenci” czy „Maestro nie tylko skrzypiec”. Dyrektor Ernst van Tiel sprawił, że repertuar Polskiej Filharmonii Bałtyckiej stał się niezwykle zróżnicowany.
Ernst van Tiel zrealizował z Orkiestrą Symfoniczną Polskiej Filharmonii kilka nagrań płytowych, a wśród nich: ekskluzywne wydanie muzyczne towarzyszące trasie koncertowej Orkiestry po Chinach „POLISH MUSIC SPRING” z Ireneuszem Boczkiem na fortepianie, „PANUFNIK IN MEMORIAM” z Łukaszem Borowiczem – dyrygentem, Pawłem Kowalskim na fortepianie i Romanem Peruckim na organach czy „WYBITNI TWÓRCY POLSCY. HENRYK WIENIAWSKI LIVE” ze światowej sławy skrzypkiem Maximem Vengerovem.

Jednak jedną z najważniejszych płyt, zrealizowanych przez holenderskiego dyrygenta za jego kadencji na stanowisku Dyrektora Artystycznego PFB, było „GENESIS. KANTATA NA CHÓR, NARRATORA I ORKIESTRĘ”. Nagrania dokonano podczas koncertu w Sali Koncertowej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej im. F. Chopina w Gdańsku w ramach festiwalu Solidarity of Arts w 2012 roku.
Przepięknym utworom, nawiązującym do „Księgi Rodzaju” w wykonaniu Państwowego Chóru Filharmonii w Mińsku im. Grigorija Szirmy z Orkiestrą Symfoniczną PFB pod dyrekcją Ernsta van Tiela, towarzyszyły recytacje w wykonaniu Marcina Dorocińskiego i Wandy Skorny. Ta ambitna realizacja spotkała się z dużym uznaniem krytyków muzycznych.
W 2014 roku Ernst van Tiel wraz z Orkiestrą Symfoniczną PFB odbył tournée po Chinach, wykonując siedem koncertów w największych salach koncertowych, w tym dwukrotnie w Szanghaju i m.in. w Filharmonii w Pekinie. W maju 2015 roku wykonał wraz z Orkiestrą Symfoniczną PFB niemiecką prapremierę IV Symfonii Henryka Góreckiego podczas Musikfestspiele Saar, jednego z najważniejszych w Europie międzynarodowych festiwali muzycznych. Wykonanie znalazło uznanie wśród zagranicznych recenzentów i krytyków muzycznych.

Holenderski dyrygent także w późniejszych latach wiele zdziałał dla obecności gdańskiej Orkiestry na światowej scenie muzycznej. Pełen sukcesów na tym polu był jubileuszowy sezon artystyczny PFB. Perłą w koronie było kilkutygodniowe tournée po USA na początku 2016 roku. Amerykańska trasa była uhonorowaniem 70-letniej działalności Orkiestry Symfonicznej PFB. Zagrali oni aż 43 koncerty w 42 salach, w 19 stanach. Orkiestrze towarzyszyło 3 dyrygentów i 3 solistów.
Wśród nich, obok Ernsta van Tiela, pojawili się także Massimiliano Caldi, Bogusław Dawidow, Jarosław Nadrzycki, Emanuel Salvador i – rekordzista – Marcin Koziak, który jako solista wystąpił na 33 koncertach.
Podczas tournée wykonano 15 utworów, wśród nich po 4 utwory Czajkowskiego i Beethovena. Obowiązkowy był także utwór J.P. Sousa „Pod gwieździstym sztandarem”, który Amerykanie uwielbiają. Artyści z Orkiestry PFB spotkali się z niezwykle ciepłym i entuzjastycznym przyjęciem publiczności i krytyków za Oceanem.
Jeszcze przed rozpoczęciem Sezonu Artystycznego 2016/2017 Orkiestra Symfoniczna PFB pod dyrekcją Ernsta van Tiela wystąpiła podczas sztokholmskiego Baltic Sea Festival (Östersjöfestivalen). Jest to największy i jeden z najbardziej prestiżowych festiwali muzyki poważnej w Skandynawii. Z napływających recenzji i opinii obecnych na koncercie melomanów można stwierdzić, iż był to znakomity koncert.

Artystów i organizatorów swoją obecnością podczas koncertu zaszczycili Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Rzeczypospolitej Polskiej w Królestwie Szwecji Wiesław Tarka, Konsul RP Barbara Sośnicka i Dyrektor Instytutu Polskiego w Sztokholmie Arkadiusz Bernaś.
Koncert w Sztokholmie to kolejny, po wyjazdach do Chin i Stanów Zjednoczonych, międzynarodowy sukces Dyrektora Artystycznego PFB Ernsta van Tiela. Dzięki jego pracy i zaangażowaniu muzyków, Orkiestra Symfoniczna PFB po raz kolejny dowiodła, że reprezentuje równie wysoki poziom, jak najbardziej znane światowe orkiestry. Te trzy niezwykłe wydarzenia przyczyniły się do dostrzegalnego rozwoju Orkiestry Symfonicznej PFB, która jest uważana za jedną z najlepszych orkiestr w Polsce.
– To był dla mnie ważny okres, spędziłem w Gdańsku wspaniałe cztery lata. Jestem dumny z każdego koncertu i z każdego wyjazdu Orkiestry, bo każdy występ, który daje muzyk, jest ważny, posuwa go o krok do przodu i dzięki temu on, a tym samym jego orkiestra, rozwija się. Jestem dumny z tego, że po koncertach dobre odczucia płynęły również od naszych słuchaczy – powiedział maestro van Tiel.