NIEPODLEGŁOŚĆ WYGRANA NA KLAWISZACH FORTEPIANU

W walce o zachowanie polskości i odzyskanie niepodległości kluczową rolę odegrała kultura, a w szczególności polscy pianiści i kompozytorzy. Podczas gdy pisarze i poeci w większości tworzyli dla Polaków i o Polakach, polscy muzycy sławili kraj, którego nie ma, poza jego granicami. To dzięki uniwersalnemu językowi ich muzyki inne narody nie mogły zapomnieć o Polsce. Także dziś odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu wizerunku Polski poza jej granicami.


Z okazji Narodowego Święta Niepodległości wspominane są sylwetki wielu Polaków, którzy swoją działalnością przyczynili się do powstania i ukształtowania państwa polskiego – polityków, żołnierzy rozmaitych wojen, wizjonerów, działaczy politycznych. Ich sylwetki są szczególnie ważne dla Polaków. W tym szeregu warto jednak wyróżnić także tych, których uniwersalna twórczość nie pozwalała zapomnieć o Polsce przedstawicielom innych narodów – o muzykach, a w szczególności o niezwykle utalentowanych kompozytorach i pianistach, których w polskiej historii nie brakowało. Ich twórczość budowała pozycję nieistniejącego kraju na arenie międzynarodowej, a sława docierała także do Polski, budząc dumę i wiarę w siły zniewolonego narodu.

Fryderyk Chopin
Fryderyk Chopin po klęsce powstania listopadowego skomponował Etiudę Rewolucyjną, która do dziś wzrusza miliony Polaków i obcokrajowców. Jego polonezy i mazurki przybliżały polską kulturę na arenie międzynarodowej za sprawą pobrzmiewających w nich melodii ludowych. Kompozycje Chopina obrazowały polskie krajobrazy, ale też emocje związane z dumą i tragedią narodową, a ich patriotyczna wymowa imponowała obcokrajowcom. Gdyby potężny samowładny monarcha z północy wiedział, jak niebezpieczny wróg grozi mu w dziełach Chopina, w prostych melodiach jego mazurków, zabroniłby tej muzyki. Dzieła Chopina to armaty ukryte w kwiatach – pisał o nim Rober Schumann. Chopin budził narodowe uczucia nie tylko w swoich rodakach – jego twórczością i postawą patriotyczną inspirowali się także narodowi kompozytorzy w innych krajach – Debussy, Ravel, Grieg, Rachmaninow czy Wagner.

Ignacy Jan Paderewski
Duchowym spadkobiercą Chopina okrzyknięto Ignacego Jana Paderewskiego – nie tylko kompozytora i pianistę, ale także męża stanu. Paderewski wielką sławę zyskał w USA, choć wcześniej doceniono jego talent w Europie. Gdy zasiadał przed klawiaturą swojego Steinway’a – był drugim (po Rosjaninie Antonie Rubinsteinie) z obecnie 1.600 artystów związanych na stałe z tą marką i grających wyłącznie na jej instrumentach – nazywany był „czarodziejem klawiatury” i „królem fortepianu”. Sławę wykorzystywał przede wszystkim do walki o „sprawę polską”. Dochody z koncertów oraz przedsięwzięć biznesowych (m.in. hodowli migdałów, produkcji win) przeznaczał na wspieranie inicjatyw patriotycznych i pomocy rodakom – w czasie kryzysu i działań wojennych. To przyjazd Paderewskiego wywołał w 1918 roku zwycięskie powstanie wielkopolskie.

Artur Rubinstein
Kolejnym pianistą sławiącym polskość w kraju i zagranicą był Artur Rubinstein. Urodzony w 1887 roku pianista żydowskiego pochodzenia debiutował w 1900 roku w Berlinie. Rubinstein został zaprezentowany Paderewskiemu, który docenił grę młodszego pianisty. Artur Rubinstein zasłynął na świcie niezwykłymi interpretacjami kompozycji Chopina. W swojej twórczości sławił polską kulturę, a po wybuchu II wojny światowej, podobnie jak wcześniej Paderewski – dochody z koncertów przeznaczał na pomoc rodakom. Z Paderewskim połączyła go także miłość do ręcznie robionych fortepianów amerykańsko-niemieckiego producenta. Najsłynniejsza manifestacja narodowa Rubinsteina nastąpiła jednak w 1945 r. Gdy na uroczystości podpisania Karty Narodów Zjednoczonych zabrakło polskiej flagi i delegacji, artysta zadeklarował „W tej Sali, w której zebrały się wielkie narody, aby uczynić ten świat lepszym, nie widzę flagi Polski, za którą toczono tę okrutną wojnę. A więc teraz zagram polski hymn narodowy” i w przejmujący sposób odegrał Mazurka Dąbrowskiego.

Krystian Ziemerman
W ślady Rubinsteina poszedł Krystian Zimerman. Podczas koncertu w Los Angeles w 2009 roku artysta przerwał występ tuż przed wykonaniem „Wariacji na temat ludowy” Szymanowskiego słowami: Zostawcie mój kraj w spokoju. Oświadczył, że nie będzie więcej koncertował w USA ze względu na ich politykę międzynarodową i sprawę Guantanamo. Zdecydowana większość publiczności nagrodziła pianistę oklaskami, co artysta odwzajemnił podziękowaniem dla osób popierających demokrację. Wariację Szymanowskiego zgodnie z relacją „Los Angeles Times” Zimerman wykonał z niezwykłą zajadłością i wywołując entuzjazm publiczności. Komentatorzy zdarzenia zwracali uwagę, że artysta nie pałał entuzjazmem do Ameryki od 2001 roku, gdy władze celne na nowojorskim lotnisku JFK na fali antyterrorystycznej psychozy skonfiskowały i zniszczyły Steinwaya pianisty, bo użyty w nim klej „dziwnie pachniał”. Fortepian, z którym Zimerman podróżował i koncertował od wielu lat, był wyjątkowy także ze względu na autorskie modyfikacje wprowadzone przez samego pianistę. Zwycięzca Konkursu Chopinowskiego z 1975 roku pozostaje dotąd jednym z najbardziej uznanych polskich pianistów, podobnie jak jego poprzednicy reprezentując Polskę i jej kulturę poza granicami i interpretując dzieła Chopina. To jemu Witold Lutosławski zadedykował swój jedyny koncert fortepianowy.

Warto także wspomnieć o innych pianistach i kompozytorach, którzy choć nie demonstrowali swojej polskości z taką determinacją jak Paderewski czy Rubinstein, to ich wkład w upowszechnianie polskiej kultury oraz przypominanie obywatelom innych krajów o Ojczyźnie w jej lepszych i gorszych momentach jest równie istotny. Wśród nich można wymienić: Krzysztofa „Komedę” Trzcińskiego, który w swoim domu tworzył polską enklawę w Hollywood, dając przystań innym polskim artystom, jednego z przedstawicieli polskiej szkoły jazzowej, genialnego pianistę i autora m.in. słynnej „Kołysanki” z „Dziecka Rosmary”; Leszka Możdżera, światowej sławy pianistę jazzowego, który Ojczyźnie zadedykował jeden ze swoich najnowszych albumów, czy też Rafała Blechacza – najmłodszą dumę polskiej pianistyki, który na świecie popularyzuje dzieła polskich kompozytorów.



Steinway & Sons jest producentem najwyższej klasy fortepianów i pianin na świecie. Od 1853 roku nieprzerwanie wyznacza standardy dźwięku, dotyku i piękna. Instrumenty marki wybierane są przez 9 na 10 artystów koncertowych i pozostają preferowanym instrumentem muzyków grających profesjonalnie i amatorsko. Firma skupia elitarne grono Artystów Steinway, do którego należą najlepsi muzycy świata, w tym 23 pianistów z Polski. W portfolio Steinway & Sons znajdują się również pianina i fortepiany marek Boston i Essex. Wyłącznym dystrybutorem instrumentów Steinway & Sons w Polsce jest firma Zibi S.A. www.riffpianosalon.pl