Według różnych źródeł encyklopedycznych muzyka kameralna to gatunek muzyki obejmujący utwory przeznaczone do wykonywania przez niewielką liczbę instrumentów, tzn. od 2 do 9, obsadzonych solowo. Nazwa pochodzi od camera czyli pokój, zakłada więc intymny charakter tej muzyki. W baroku muzyka kameralna rozumiana była szerzej- jako gatunek wykonywany na dworach książęcych, mający charakter rozrywkowy i koncertowy. Jego powstanie można tłumaczyć koniecznością stworzenia przeciwwagi dla muzyki kościelnej i operowej. Dopiero w baroku ukształtowały się ważne formy muzyki kameralnej:
instrumentalna sonata da camera i wokalna kantata da camera. Z tych form zaczęła się w okresie przedklasycznym wykształcać muzyka kameralna w dzisiejszym rozumieniu tzn. trio, kwartet, kwintet itp., czyli gatunki oparte na ogół na schemacie klasycznej formy sonatowej.
W okresie klasycyzmu muzyka kameralna stała się ulubioną atrakcją życia towarzyskiego wyż szych sfer. Także w owym czasie wielu przedstawicieli arystokracji grało na instrumentach i dla nich powstawały niektóre kompozycje.
W okresie romantyzmu styl życia arystokracji zaczęło naśladować bogate mieszczaństwo i w dobrym tonie stało się wówczas uprawianie muzyki kameralnej w domach mieszczańskich. Wokół klawesynu lub fortepianu gromadzono różne zestawy instrumentów.
W XIX wieku pojęcie muzyki kameralnej zmieniło swoje znaczenie, tak że nie było już przeciwstawiane muzyce kościelnej i operowej, lecz muzyce symfonicznej. Z czasem muzyka kameralna trafiła na estrady koncertowe.
W XX wieku muzyka kameralna cieszy się w dalszym ciągu zainteresowaniem kompozytorów. Następuje duże zróżnicowanie zespołów kameralnych, np. coraz częściej pojawiają się w nich elementy perkusyjne ( B.Bartok).
Zaobserwować można także wpływ muzyki kameralnej na muzykę symfoniczną, czego wyrazem jest wyodrębnienie się w zespole symfonicznym grup instrumentów o brzmieniu kameralnym (C. Debussy: Peleus i Melisanda). Z kolei przykładem kameralizacji wielkiej formy jaką jest symfonia są symfonie kameralne, np. Symfonia kameralna A.Schönberga oraz symfonia op.21 A.Weberna.
ad. Agata Adamczyk
Uniwersytet Śląski
Instytut Muzyki