XXVII Łódzkie Spotkania Baletowe

26 kwietnia – 22 maja 2024

HISTORIA ŁÓDZKICH SPOTKAŃ BALETOWYCH

Łódzkie Spotkania Baletowe to taneczne biennale z 55-letnią tradycją, które na przestrzeni lat stały się największą i najbardziej prestiżową imprezą baletową w Polsce oraz rozpoznawalnym wydarzeniem na arenie międzynarodowej. Ideą festiwalu jest upowszechnianie sztuki baletowej i aktualnych osiągnięć choreograficznych, zarówno w balecie klasycznym, jak i różnorodnych nurtach tańca współczesnego. W ramach Łódzkich Spotkań Baletowych Teatr Wielki w Łodzi proponuje bogatą ofertę programową, umożliwiając polskiej publiczności bezpośredni kontakt z najwybitniejszymi tancerzami i choreografami z całego świata.
Inicjatywa powstania festiwalu w 1968 roku to wspólny pomysł Stanisława Piotrowskiego (dyrektor naczelny), Witolda Borkowskiego (kierownik baletu i choreograf) i Stanisława Dyzbardisa (kierownik literacki), przy pełnym poparciu Zygmunta Latoszewskiego (dyrektor artystyczny). Taneczne biennale jest mocno wrośnięte w życie kulturalne Łodzi.
Rangę i niepowtarzalność Łódzkich Spotkań Baletowych tworzyli tacy choreografowie jak: Maurice Béjart, Alicia Alonso, Jiří Kylian, William Forsythe, Wayne McGregor, Mats Ek,
Birgit Cullberg, Janina Jarzynówna-Sobczak, Conrad Drzewiecki, Teresa Kujawa, Henryk Tomaszewski, Gustaw Klauzner, Emil Wesołowski, Ewa Wycichowska, których prace wyznaczały trendy w rozwoju sztuki choreograficznej, tanecznych form scenicznych i współczesnego teatru tańca.
Na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi wystąpili m.in.: Maja Plisiecka, Alicia Alonso, Nadieżda Pawłowa, Ana Laguna, Sylvie Guilleme, Margherita Parilla, Michaił Barysznikow, Jorge Donn, Ivan Marko, Glen Tetley, Christopher Bruce, Daniel Ezralow, Kevin Heigen, Barbara Bittnerówna, Krystyna Mazurówna, Bożena Kociołkowska, Ewa Głowacka, Iwona Wakowska, Ewa Wycichowska, Eugeniusz Jakubiak, Wojciech Wiesiołłowski, Tadeusz Matacz, Kazimierz Wrzosek, Emil Wesołowski, Sławomir Woźniak.
Do najważniejszych zespołów goszczących na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi należą: Balet XX Wieku Maurice’a Béjarta, Nederlands Dans Theater, Sadler’s Wells, Royal Ballet, Ballet Rambert, Cullberg Ballet, Batsheva Dance Company, Ballet Nacional de Cuba, Stuttgarter Ballett, Elisa Monte Dance Company, Kibbutz Contemporary Dance Company, Akram Khan Company, Corpo Di Ballo, Teatro Alla Scala.
Długo można by wymieniać nazwiska tancerzy i choreografów, nazwy zespołów, ale oprócz tego „okna na świat”, jakim były i są bezsprzecznie Łódzkie Spotkania Baletowe, tych wielu wzruszeń, łez i uśmiechów to także wiele pokoleń polskich tancerzy, którzy oglądając spektakle Łódzkich Spotkań Baletowych czerpali z nich wiedzę, doświadczenie i inspiracje do tworzenia nowych dzieł choreograficznych.

KALENDARIUM

26 i 27 kwietnia 2024
Ballet de L’Opera de Lyon | Francja
BEACH BIRDS / BIPED

11, 12 i 14 maja 2024
Teatr Wielki w Łodzi | Polska
ROMEO I JULIA

16 i 17 maja 2024
Aterbaletto | Włochy
YELED, SECUS

21 i 22 maja 2024
L-E-V Dance Company | Izrael
OCD LOVE

BALLET DE L’OPERA DE LYON
BEACH BIRDS & BIPED

Beach Birds
muzyka: John Cage, FOUR3
choreografia: Merce Cunningham
kostiumy i scenografia: Marsha Skinner
zespół: 11 tancerzy (6 kobiet, 5 mężczyzn)

Cunningham, opisując swoją choreografię Beach Birds powiedział, że w całości opiera się ona na indywidualnym fizycznym wyrazie. Tancerze nie muszą ściśle się siebie trzymać. Mogą tańczyć jak nagle odlatujące stado ptaków. Przeznaczona dla jedenastu tancerzy choreografia Beach Birds, spośród innych dzieł Cunninghama wyróżnia się znacznie płynniejszym rytmem, który sprawia, że sekcje różnią się od siebie długością w zależności od występu. John Cage skomponował muzykę, a malarka, Marsha Skinner, stworzyła kostiumy i scenografię. Tancerze ubrani są w identyczne stroje składające się z gładkich, białych trykotów z czarnymi rękawicami. Kulisy w wersji Marshy Skinner były białą kurtyną oświetloną światłem zmieniającym kolor i intensywność w zależności od planu oświetlenia opracowanego z wykorzystaniem metod losowych. Te stopniowe zmiany światła, które nie odzwierciedlały struktury tańca, są interpretowane jako naśladujące te, które mogą wystąpić od świtu do zmierzchu na plaży.
— David Vaughan

Beach Birds 2009 copyright Jean Pierre Maurin

BIPED
muzyka: Gavin Bryars, Biped
choreografia: Merce Cunningham
kostiumy: Suzanne Gallo
multimedia: Paul Kaiser & Shelley Eshkar
oświetlenie: Aaron Copp
Zespół: 14 tancerzy (8 kobiet, 6 mężczyzn)

Cunningham napisał: Taniec przywołuje we mnie uczucie podobne do tego przy zmienianiu kanałów telewizyjnych… akcja waha się między wolnymi uroczystymi sekcjami a gwałtownymi rozłożonymi sekwencjami, które uniemożliwiają dostrzeżenie całej złożoności. Wielu komentatorów dostrzegło elegijną naturę w finałowych momentach spektaklu. Scenografia BIPED jest zgłębieniem możliwości technologii motion-capture. Cunningham, pracując z dwoma tancerzami, ułożył choreografię składającą się z 70. fraz, które następnie zostały przekształcone w obrazy cyfrowe we współpracy z artystami cyfrowymi – Paulem Kaiserem i Shelley Eshkar. Te właśnie obrazy wraz z abstrakcyjnymi wzorami (m.in. pionowymi i poziomymi liniami, kropkami) są wyświetlane na kurtynie z przodu sceny, zza której widoczni są tancerze występujący na żywo.
Cunningham użył również programu komputerowego DanceForms, w celu opracowania choreografii składającej się z wielu sekcji: solo, duetów, trio oraz występów zespołowych. Muzyka autorstwa Gavina Bryarsa, nazywana również Biped, jest częściowo nagrana a częściowo odgrywana na żywo na instrumentach akustycznych. Kostiumy Suzanne Gallo wykonane zostały z metalicznego materiału odbijającego światło. W pewnym momencie spektaklu mężczyźni ubrani w prześwitujące stroje przypominające piżamy wnoszą ze sobą krótkie peleryny dla kobiet, wykonane z tego samego materiału. Aaron Copp zaprojektował oświetlenie, dzieląc scenę na kwadraty oświetlone w sposób wyglądający na przypadkową sekwencję, a także zasłaniane kabiny z tyłu sceny, które pozwalają tancerzom pojawiać się i znikać.
— David Vaughan
 
TEATR WIELKI W ŁODZI
ROMEO I JULIA Hector Berlioz

Symfonia dramatyczna op. 17, H. 77 (1839)
libretto Emile Deschamps według Williama Szekspira
prapremiera, Opéra Bastille, Paryż, 5 października 2007 r.
choreografia: Sasha Waltz
kierownictwo muzyczne: Rafał Janiak
dekoracje: Pia Maier Schriever, Thomas Schenk, Sasha Waltz
kostiumy: Bernd Skodzig
światło: David Finn

Tworząc choreografię Romea i Julii (2007), Sasha Waltz zwróciła się ku jednej z najbardziej poruszających historii miłosnych w literaturze światowej. Historia nieszczęśliwych kochanków, których rodziny są wrogami, a których śmierć przynosi zrozumienie i pojednanie, jest jednym z najbardziej znanych dzieł Szekspira. Ta mroczna tragedia zainspirowała Hectora Berlioza do skomponowania dramatycznej symfonii Romeo i Julia na trzech solistów, dwa duże chóry i orkiestrę. Podczas światowej premiery baletu Sashy Waltz gwiazdy Aurélie Dupont i Hervé Moreau tańczyli kochanków, którzy odnaleźli się dopiero po śmierci. Jesienią 2012 roku spektakl znalazł się w repertuarze mediolańskiej La Scali.

W kwietniu 2015 roku w Berlinie odbyła się premiera Romea i Julii jako koprodukcja Deutsche Oper Berlin, La Scala w Mediolanie i Sasha Waltz & Guests. Tam po raz pierwszy choreografię tę zatańczyli tancerze zespołu Sasha Waltz & Goście, z którymi Sasha Waltz stworzyła swoją trzecią operę choreograficzną po Dydonie i Eneaszu w 2005 r. i Medei w 2007 r. najpierw w Berlinie, zanim później przekazała ją teatrom w Paryżu i Mediolanie. Obecnie Sasha Waltz przygotuje ten spektakl dla Teatru Wielkiego w Łodzi. To pierwszy raz, kiedy artystka będzie współpracowała z polskim zespołem baletowym.

Sasha Waltz
Sasha Waltz jest choreografką, tancerką i reżyserką. Po pierwszych latach w School for New dance Development w Amsterdamie urodzona w Karlsruhe, artystka dołączyła do postmodernistycznej, opierającej się na interdyscyplinarnej wymianie sceny tanecznej Nowego Jorku. W latach 1986 i 1987 tańczyła w zespołach Pooh Kaye, Yoshiko Chuma & The School of Hard Knocks oraz Lisa Kraus & Dancers. Po powrocie do Europy w 1988 roku intensywnie współpracowała z choreografami, artystami plastykami i muzykami. Do Berlina przyjechała w 1992 roku w ramach stypendium oferowanego przez Künstlerhaus Bethanien i tam pracowała nad interdyscyplinarnym międzynarodowym projektem Dialoge.
W 1993 roku wspólnie z Jochenem Sandigiem założyła zespół Sasha Waltz & Guests, natomiast w 1996 roku – Sophiensaele jako miejsce prezentacji tańca i nie tylko. W latach 2000 – 2004 była w kierownictwie Schaubühne am Lehniner Platz, natomiast w sezonie 2019/2020 wraz z Johannesem Öhmanem kierowała Staatsballet Berlin.
W pierwszej dekadzie pobytu w Berlinie stworzyła znaczące dzieła taneczne, takie jak Travelogue, Körper i instalację taneczną insideout. W kolejnych latach zajmowała się połączeniem tańca nowoczesnego z historycznymi oraz nowymi operami i baletami. Jej dzieła Dydona i Eneasz (2005), Medea (2007) i Matsukaze (2011) dały początek nowemu gatunkowi opery choreograficznej. W 2007 roku przygotowała inscenizację Romea i Julii dla Opéra National de Paris. W 2013 roku na zlecenie Teatru Maryjskiego w Sankt Petersburgu przygotowała Sacre do muzyki Strawińskiego. W 2014 roku stworzyła spektakl Tannhäuser w berlińskiej Staatsoper, kierownictwo muzyczne nad spektaklem objął Daniel Barenboim. Jednocześnie Sasha Waltz angażowała się w przekazywanie wiedzy o tańcu oraz wykorzystywanie tańca jako medium do komunikacji społecznej i społeczno-politycznej.
W rezultacie w 2007 roku zainicjowała w Berlinie „Kindertanzcompany”, a w 2012 roku na zaproszenie Filharmoników Berlińskich przygotowała choreografię Carmen Suita Szczedrina z udziałem ponad 100 uczennic i uczniów.
W swojej aktualnej pracy choreograficznej Waltz koncentruje się na zacieśnieniu współpracy polegającej na synchronicznym tworzeniu choreografii i muzyki. We współpracy z Soundwalk Collective i projektantką Iris van Herpen powstała choreografia Kreatur (2017), a następnie choreografia Exodus (latem 2018 r.) – obie pokazano w Radialsystem w Berlinie. Wiosną 2019 roku produkcja rauschen miała swoja premierę w Volksbühne Berlin. W marcu 2022 roku SYM-PHONIE MMXX, dzieło Sashy Waltz na taniec, światło i orkiestrę do muzyki Georga Friedricha Haasa.
Za swoje wyjątkowe osiągnięcia Sasha Waltz otrzymała w 2011 roku Krzyż Zasługi na Wstędze. Od 2013 roku jest członkinią Akademii Sztuk w Berlinie. W 2021 roku francuskie Ministerstwo Kultury nadało Sashy Waltz tytuł Komandora Orderu Sztuki i Literatury.
Sasha Waltz współpracowała z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w 2011 roku przy produkcji spektaklu Matsukaze, jednak nie brał w nim udziału balet Opery Narodowej. W Łodzi gościliśmy tą wybitną artystkę i jej zespół na XXVI Łódzkich Spotkaniach Baletowych. Teraz choreografka będzie po raz pierwszy pracowała z zespołem baletu Teatru Wielkiego w Łodzi nad choreografią do Romea i Julii.
 
Aterbaletto
SECUS

choreografia: Ohad Naharin
muzyka: Chari Chari, Kid 606 + Rayon (mix: Stefan Ferry), AGF, Chronomad (Wahed), Fennesz, Kaho Naa Pyar Hai, Seefeel, The Beach Boys
reżyseria i montaż dźwięku: Ohad Fishof
kostiumy: Rakefet Levy
oświetlenie: Avi Yona Bueno (Bambi)
asystenci choreografa: Rachael Osborne, Ian Robinson

Pierwotnie stworzone dla Batsheva Dance Company (do Three, 2005)

Secus jest dziełem Ohada Naharina, które eksponuje muzyczny kolaż sięgający od niekonwencjonalnego stylu elektronicznego AGF przez urzekające indyjskie melodie z Kaho Naa Pyar Hai aż po dźwięczne harmonie the Beach Boys. To ryzykownie eklektyczne połączenie jest odpowiednim tłem dla zuchwało ekscentrycznej choreografii.
Niedowierzającym wzrokiem obserwujemy katalog następujących po sobie gonitw, solo, zdawkowych, jasnych gestów, przerywanych duetów, nagłych, precyzyjnych kopnięć, falująco unoszących się bioder, torsów wijących się we wszystkie strony niczym guma, które wyrażają czyste emocje i uczucia bez popadania w sentymentalność. Radość, słabość, obawa, niewinność, zakłopotanie, złość splatają się w harmoniczną i zarazem dynamiczną kanwę oscylującą pomiędzy delikatnością a wyolbrzymieniem.

Aterbaletto
YELED

choreografia i muzyka: Eyal Dadon
kostiumy: Bregje van Balen
scenografia i oświetlenie: Fabiana Piccioli
premiera 27 kwietnia 2022,Teatro Municipale Romolo Valli, Reggio Emilia (I)

YELED w języku hebrajskim oznacza „dziecko”.

Czy my dorośli możemy się zmienić?
Czy możemy znów być dziećmi?
Czy możemy zdjąć z naszych oczu pryzmat dorosłości?
Czy możemy odpuścić złe zwyczaje?
Możemy być lepsi.

Podczas procesu tworzenia rozmawialiśmy o momencie naszego dorosłego życia, w którym zapomnieliśmy już jak to jest być dzieckiem, być naturalnie prawdziwym i mieć możliwość posiadania niczym nieskażonego spojrzenia. W którym momencie utraciliśmy swoją niewinność i dlaczego tak się stało? Być może z powodu zwykłego zdania, które usłyszeliśmy lub zobaczyliśmy coś, co ją zabrało, a może przez zły sen… Kluczowym elementem procesu tworzenia jest to, czego faktycznie nauczyliśmy się jako dzieci i jak to nas ukształtowało jako ludzi dorosłych.

Produkcja Fondazione Nazionale della Danza / Aterballetto
Koporodukcja Fondazione I Teatri di Reggio Emilia przy wsparciu Wydziału Kultury Ambasady Izraela we Włoszech

L-E-V Dance Company
OCD LOVE

autorzy: Sharon Eyal, Gai Behar
twórca dźwięku i muzyka na żywo: Ori Lichtik
oświetlenie: Thierry Dreyfus
kostiumy: Odelia Arnold
we współpracy z: Rebecca Hytting, Gon Biran, Sharon Eyal, Gai Behar

Spektakl OCD Love opowiada o miłości – tej miłości, która ciągle odczuwa brak, czy też o kochankach będących w stanie nieustannej tęsknoty. Bez synchronizacji. Jak w chwili, gdy jedna osoba kładzie się spać, a druga właśnie się budzi. Jest to jak obraz czegoś, co wydaje się być całe, wręcz nienaruszone, jednak w rzeczywistości ma wiele ubytków. Ten spektakl jest właśnie o nich. Tancerze po raz kolejny tańczą do pulsujących bitów stworzonych przez DJa Ori Lichtika.
Widzę całość spektaklu w bardzo ciemnych barwach i cieniach, postać tańczącą z własnym cieniem. Duża część inspiracji pochodzi z wiersza Neila Hilborna OCD.
Czuję, że ten utwór ma bardzo dużą moc, ponieważ bardzo mnie odzwierciedla. Nie mogłam przestać go czytać. Od razu ujrzałam w nim choreografię lub formę, w której można umieścić swoją inspirację, lub po prostu siebie.
Po raz pierwszy podstawa spektaklu ukształtowała się w mojej głowie i stała się tak bardzo obrazowa jeszcze przed rozpoczęciem prac. Wiem jakie uczucia przynosi i jak pachnie. Przypomina koniec świata bez miłosierdzia. Ma kwiatowy i zarazem przykry zapach. Jest jak wpadanie w otchłań bez powrotu. Pełne hałasu, desperackie pragnienie ciszy. Ta choreografia nie zrodziła się z chęci stworzenia czegoś smutnego, a z potrzeby oczyszczenia, zrzucenia bolesnego ciężaru z serca
—Sharon Eyal