Schubert, smyczki, Śmierć i dziewczyna

Kwartet smyczkowy uchodzi za najdoskonalsze ucieleśnienie idei muzyki kameralnej – opartej na partnerstwie czterech równych i niezależnych muzyków. Słuchacze pierwszego w nowym roku koncertu w ramach cyklu Arcydzieła muzyki kameralnej w Mazowieckim Instytucie Kultury będą mieli okazję się o tym przekonać. 20 stycznia o godz. 19:00 przy Elektoralnej 12 zagra Ãtma Quartet – jeden z najciekawszych kwartetów smyczkowych młodego pokolenia. Usłyszymy Kwartet smyczkowy d-moll „Śmierć i dziewczyna” nr 14 D. 810.

Napisanie kwartetu smyczkowego jest wyzwaniem dla kompozytora. Johannes Brahms napisał i zniszczył podobno około 20 kwartetów zanim zdecydował się na publikację swojego pierwszego kwartetu w wieku 40 lat. Jednym z najwybitniejszym twórców kwartetu był Franz Schubert.

Schubert skomponował w czasie swojego krótkiego życia aż 15 kwartetów. Kwartet d-moll jest czternastym, a jednocześnie jednym z najbardziej dramatycznych kwartetów Schuberta. Wszystkie jego części są utrzymane w tonacjach molowych, a główna tonacja d-moll przywodzi na myśl fatalistyczne Requiem Mozarta. Tytuł utworu pochodzi od napisanej 7 lat wcześniej pieśni Śmierć i dziewczyna, która stała się tematem drugiej części. Kwartet bardzo szybko stał się popularny, chociaż obecny na jednym z pierwszych wykonań dzieła skrzypek Ignaz Schuppanzigh, prymariusz pierwszego profesjonalnego kwartetu w historii i przyjaciel Beethovena, miał powiedzieć kompozytorowi: „Braciszku, pozostań przy swoich pieśniach”. Ale już Schumann i Mahler zachwycali się tym Kwartetem. Dziś jest to żelazna pozycja wszystkich kwartetów smyczkowych. – mówi Lech Dzierżanowski, autor koncepcji artystycznej cyklu, pianista i menadżer kultury

To szczególne dzieło, w ramach cyklu Arcydzieła muzyki kameralnej w Mazowieckim Instytucie Kultury, weźmie na warsztat szczególny zespół – Ãtma Quartet, uważany za jeden z najciekawszych kwartetów smyczkowych młodego pokolenia. Katarzyna Gluza (skrzypce), Paulina Marcisz (skrzypce), Karalina Orsik-Sauter (altówka) i Dominika Szczypka (wiolonczela) na scenie przy Elektoralnej 12 wystąpią już 20 stycznia o godz. 19:00.

Zespół zdobył I nagrodę i trzy nagrody specjalne w Międzynarodowym Konkursie Kwartetów Smyczkowych im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (2017), Förderpreis i Bärenreiter Urtext Preis podczas Internationaler Wettbewerb Franz Schubert und die Musik der Moderne w Grazu (2018) oraz III nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Muzycznym im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (2018). Kwartet współpracował, w ramach kursów mistrzowskich, z wieloma wybitnymi osobowościami świata kameralistyki. Wystąpił na wielu znaczących festiwalach, takich jak Davos Festival (Szwajcaria), Quatuors à Bordeaux, Festival des Musiques d’Eté du Château de Lourmarin (Francja), Zeist Music Days (Holandia) czy Musethica (Hiszpania).

Radosław Lubiak