Muzyka Źródeł vol. 34 „Waleria Żarnoch z Dąbrów”

Wydawca:
Agencja Muzyczna Polskiego Radia
Premiera: 11.02.2022 r.

Na kurpiowską nutę…
11 lutego 2022 roku nakładem Agencji Muzycznej Polskiego Radia ukaże się już 34 tytuł przygotowany przez Radiowe Centrum Kultury Ludowej w cyklu Muzyka Źródeł. Płyta poświęcona jest jednej z najsłynniejszych śpiewaczek tradycyjnych, ikonie muzyki kurpiowskiej – Walerii Żarnoch z Dąbrów k. Myszyńca.

Muzyka Źródeł to seria ceniona przez badaczy i znawców muzyki tradycyjnej oraz przez jej miłośników. Dla lokalnych społeczności, ludowych artystów i ich rodzin jest wartościową pamiątką i często jedyną szansą na pamiątkę po swoich bliskich.

Waleria Żarnoch urodziła się w roku 1908. Ta ludowa poetka, wycinankarka, „czepsiarka”, śpiewaczka weselna, gawędziarka i animatorka lokalnego życia kulturalnego spędziła całe życie w Dąbrowach, gdzie umarła w roku 1988.

Jej talent śpiewaczy (jeszcze pod panieńskim nazwiskiem Markwas) docenił już w okresie międzywojennym zbieracz pieśni kurpiowskich, ks. Władysław Skierkowski. Pierwszy śpiewaczy zespół „Dąbrozianka”, mający na celu świadome kultywowanie kultury tradycyjnej, Waleria założyła już pod koniec lat 20. XX wieku. Ze zbiorów i doskonałej pamięci Walerii Żarnoch, należącej do pokolenia śpiewaczek kurpiowskich zachowujących w pełni sposób śpiewu w Puszczy Zielonej z przełomu XIX i XX wieku, korzystali też Jadwiga i Marian Sobiescy, tworząc archiwum muzyki ludowej Instytutu Sztuki PAN. Artystka była naprawdę silną osobowością pierwszej generacji śpiewaków okresu szerokiej popularyzacji kultury kurpiowskiej i jest uważana za jedną z najwybitniejszych śpiewaczek w udokumentowanej historii polskiej muzyki tradycyjnej.

Redaktorzy Polskiego Radia odwiedzali Walerię Żarnoch od jesieni 1975 roku, uwieczniając na taśmach niemałą część jej repertuaru, liczącego co najmniej 300 pieśni (w swoich zeszytach zapisała około 800 incipitów lub tekstów pieśni ze zwrotkami). W Archiwum Polskiego Radia znajduje się ponad 100 nagrań artystki (jako solistki oraz członkini i śpiewaczki kapel z Dąbrów), pochodzących z lat 70. XX wieku . Obszerny zbiór to rozmowy z artystką oraz wywiady na temat wiejskich obrzędów.

Magdalena Tejchma i Kuba Borysiak z Radiowego Centrum Kultury Ludowej, dokonując selekcji utworów i rozmów na płytę starali się ukazać sylwetkę Walerii Żarnoch jak najpełniej. Repertuar obejmuje pieśni leśne, obyczajowe, miłosne, dziecięce i najcenniejszy zbiór pieśni związanych z weselem. Album dopełnia bogato ilustrowana książeczka, zawierająca niepublikowane wcześniej fotografie z archiwum rodzinnego Walerii Żarnoch oraz ze zbiorów profesora Piotra Dahliga, autora merytorycznego tekstu do publikacji.

Tracklista:

Pieśni leśne:
1. Nie będę ja roli uoroł w jesiani
2. Hola byśki hola, wszystkie osiam z pola
3. Wysła buzicka, bandzie desc
4. Zarzały kuniki w zielunej pasiece
5. A już ci ziecior słunecko nad zachodem
6. Waleria Żarnoch o pieśniach leśnych
7. Nas Dumbroziun jedan miał kuników siedam
8. Ej jegody, jegodziny
9. A gdzies moje kunie wrone

Kołysanki i piosenki dziecięce:
10. A lulaj, lulaj, małe dziecie
11. Kołys ze się kołys
12. Na kobylem gównie
13. Oj ta dana hopsasa

Pieśni miłosne, zalotne, powszechne:
14. Gdzie ja jadę, to ja jadę, to kunie nie chcą
15. Po ogrodzie chodziła
16. Żebyś ty Jasiu kółeczko kupsiół
17. Waleria Żarnoch o śpiewaniu i zapamiętywaniu pieśni
18. Siodłaj konia do Torunia
19. Ubogo wdowusia ni ma komu robić
20. Kręci kołem po jezierze

WESELE
Przyjazd Młodego, wyjazd do ślubu, wyjście z kościoła (21–29)
Obiad weselny i tańce (30–35)
Oczepiny (36–54)

Zespół Śpiewaków Ludowych z Dąbrów k. Myszyńca:
55. Trampnuł konik trampnuł

Tańce i przyśpiewki z kapelą:
56. Oberek z pokrzykiwaniem
57. Staro baba

Twórczość własna:
58. Waleria Żarnoch o tworzeniu
59. Prose posłuchać co wum zaśpiewum