Lutosławski Quartet - Szymanowski, Bacewicz, Szostakowicz

26.05.2012
Sobota, godz. 18:00
Sala koncertowa Filharmonii
Lutosławski Quartet
Program:
M. Lorenc – Kwartet smyczkowy (2012)
K. Szymanowski – I Kwartet smyczkowy op. 37
G. Bacewicz – III Kwartet smyczkowy
D. Szostakowicz – VIII Kwartet smyczkowy c-moll op. 110


„Siarczyste zakończenie tej części, w którym rozbłyska swada, z jaką góralscy grajkowie zwykli szarpać puste struny swych basetli, działa jak łyk siwuchy na spragnionego” – pisał Andrzej Chłopecki o pierwszej części I Kwartetu smyczkowego Karola Szymanowskiego. Kilkadziesiąt lat wcześniej Jarosław Iwaszkiewicz głosił, że żadne z dotychczasowych dzieł kompozytora z Tymoszówki „nie dyszało takim żarem południa; (…) żarem soczystym, dojrzałym, pachnącym zbożem Ukrainy”. Utwór ten powstał w jednym z najtrudniejszych okresów w życiu kompozytora – jesienią 1917 roku, po opuszczeniu Tymoszówki, z której zmuszony był wyjechać wraz z całą rodziną z powodu zaostrzających się działań rosyjskich rewolucjonistów.
VIII Kwartet smyczkowy Dymitra Szostakowicza powstał w 1960 roku po ujrzeniu przez kompozytora zniszczonego nalotami dywanowymi Drezna. Kompozytor pracował wówczas nad muzyką do niemiecko-radzieckiego filmu Pięć dni i pięć nocy, a napisanym w zaledwie trzy dni kwartetem pragnął uczcić pamięć „Ofiar faszyzmu i wojny”. Stąd tak wstrząsająca i tragiczna wymowa dzieła. Utwór ten kompozytor potraktował w sposób niezwykle osobisty, umieszczając autocytaty oraz motyw przewodni w postaci dźwiękowego monogramu D-ES-C-H, który odpowiadał inicjałom „D. Sch” – Dymitr Schostakovich.
III Kwartet smyczkowy Grażyny Bacewicz powstał w 1947 roku w Paryżu. To jeden z najbardziej zrównoważonych wewnętrznie i dojrzałych utworów kompozytorki, stanowiący zarazem punkt zwrotny w jej karierze.
Dla niezwykle cenionego i znanego współczesnego twórcy muzyki filmowej „pisanie muzyki to rodzaj schizofrenii – wchodzenie w rzeczywistość, której nie ma, kreowanie jej”. Kwartet smyczkowy Michała Lorenca – autora muzyki m.in. do takich filmów, jak Różyczka, Kołysanka, Złoto Dezerterów czy Psy – napisany został w 2012 roku. Zarówno utwór ten, jak i dzieła Szymanowskiego, Bacewicz oraz Szostakowicza usłyszymy w wykonaniu zespołu Lutosławski Quartet.