Jaki wpływ na człowieka ma muzyka?

Ciężko jest wyobrazić sobie życie bez muzyki – towarzyszy ona ludzkości od tysiącleci, a każdemu z nas od urodzenia. Świat jest nią przepełniony nie bez powodu – muzyka jest dobra na wszystko. Zwykło się mówić, że muzyka łagodzi obyczaje, ale to nie wszystkie jej właściwości, ponieważ także dostarcza wyjątkowych przeżyć emocjonalnych i wykazuje korzystny wpływ, zarówno na ciało, jak i duszę człowieka. Działanie muzyki, szczególnie klasycznej, jest nieocenione, dlatego warto poświęcić chwilę uwagi i zapoznać się z jej cudownymi właściwościami. Jak muzyka wpływa na człowieka? Jakie korzyści wynikają z jej słuchania? Jakiej muzyki najlepiej słuchać? O tym właśnie jest poniższy artykuł – czytaj dalej!

Muzyka – wpływ na człowieka

Muzyka z definicji jest formą sztuki pięknej, która polega na organizowaniu struktur dźwiękowych. Istotną właściwością muzyki jest jej oddziaływanie na psychikę poprzez dźwięki i rytmikę, jednak, jak się okazuje, nie tylko na psychikę, gdyż wpływa również na sferę fizyczną i umysłową.

Jak muzyka oddziałuje na organizm człowieka?

Słuchanie muzyki wpływa na układ oddechowy i krwionośny. Okazuje się, że częstotliwość uderzeń serca zależy od rodzaju słuchanej muzyki – wesołe melodie powodują jej wzrost, natomiast smutne i melancholijne obniżają tętno i częstość oddechu. Wśród osób chorych na serce potwierdzono, m.in. podczas badania w Massachusetts General Hospital, że słuchanie utworów, szczególnie klasycznych, przekłada się na ich zdrowie – osoby, które każdego dnia słuchały sonat fortepianowych Mozarta przez pół godziny, miały zdecydowanie lepsze wyniki badań czynności serca.

Ponadto muzyka może łagodzić ból fizyczny. Dr Lori Gooding (muzykoterapeutka) zaobserwowała wśród pacjentów w trakcie, a także przed i po zabiegach chirurgicznych zmniejszone napięcie, lęk, uczucie dyskomfortu i poziom odczuwanego bólu, a także krótszy czas rekonwalescencji oraz mniejszą konieczność przyjmowania leków uspokajających i przeciwbólowych. Jednak słuchane utwory musiały odznaczać się jednostajnością rytmu, delikatnością i łagodnością melodii, gdyż te o bardziej agresywnym charakterze powodowały nieregularną pracę serca i szybsze tętno, zatem najlepiej w tym celu sprawdzała się muzyka klasyczna.

Potwierdzono również wpływ muzyki na układ odpornościowy, gdyż już 15 minut dziennie obcowania z nią, wyraźnie wzmacnia jego pracę. Dzieje się tak, gdyż wpływa na poziom interleukiny 1, która jest kluczowa we wzmacnianiu systemu immunologicznego.

Okazuje się także, że muzyka może pomóc w utrzymaniu prawidłowej wagi i pięknej sylwetki. Informacje wysyłane do podświadomości podczas słuchania muzyki sprawiają, że dzięki pamięci sensorycznej, odpowiadającej za zdolności językowe i percepcję, efektywniej dotrą do nas wiadomości np. o produktach, których powinno się unikać. Ponadto relaksacyjna muzyka podczas posiłku sprawia, że szybciej pojawia się uczucie sytości i zjemy mniej.

Korzyści wynikające ze słuchania muzyki, dotyczące zdrowia psychicznego

Nie można podważyć wpływu muzyki na nastrój i psychikę. Oprócz faktu, że dostarcza niezwykłych przeżyć emocjonalnych, działa też w dużym stopniu na nasz umysł. Ma wpływ na produkcję neuroprzekaźników oraz wydzielanie noradrenaliny, dopaminy, epinefryny i serotoniny odpowiedzialnych za poczucie szczęścia, aktywność i nastrój, dlatego też muzyka może posłużyć za środek do regulowania własnego nastroju. Przejawem fizjologicznym, świadczącym o wpływie muzyki na nastrój, jest aktywacja autoimmunologicznego układu nerwowego, która ma miejsce za sprawą jej tempa i rytmu – to właśnie czynnik, od którego zależy poziom odczuwanego pobudzenia. Natomiast na emocjonalną reakcję składają się efekty współdziałania kilku obszarów mózgu – m.in. ośrodek nagrody, emocji, motywacji i zainteresowania.

Muzyka ma również wpływ na umysł i pracę mózgu. Poprawia funkcje poznawcze, a działanie wspomagające proces uczenia się opisuje tzw. efekt Mozarta – podczas badania z 1993 roku grupa osób słuchająca muzyki klasycznej i barokowej (szczególnie 10-minutowego fragmentu sonaty D-dur autorstwa Mozarta), uzyskiwała lepsze wyniki z zadań, które sprawdzały zdolności czasoprzestrzenne, wykazywali większą koncentrację i zdolność skutecznego myślenia w nieprzewidywalnych sytuacjach. Badanie wykazało, że na efektywniejsze uczenie się, miało wpływ głównie samopoczucie, w które wprawia słuchaczy muzyka.

Jednak muzykoterapia nie przekłada się na wzrost ilorazu inteligencji, jej głównym celem jest bowiem zapewnienie impulsu i emocji, które będą stymulować proces uczenia się, rozwijać słuch muzyczny i wyobraźnię. To ważny aspekt w terapii osób cierpiących na zaburzenia poznawczo-behawioralne. Stwierdzono dużą poprawę stanu pacjentów po udarze mózgu, którzy zaczęli naukę gry na instrumentach. Zaobserwowano u nich poprawę funkcjonowania nerwowego, prawidłowych interakcji społecznych i kontrolowania impulsów.

Dodatkowo muzyka dostarcza przyjemności natury estetycznej, sprawia, że czujemy się szczęśliwsi, pozwala uciec od problemów i wpływa korzystnie na samopoczucie. Szczególnie tym działaniem odznacza się muzyka klasyczna, na przykład twórczość Bacha czy koncerty chopinowskie, jednak każdy z nas jest inny oraz ma odmienne preferencje i gust muzyczny, dlatego też na daną osobę może korzystnie wpływać inny rodzaj muzyki. Niemniej jednak muzyka klasyczna to piękne utwory, które zachwycają zdecydowaną większość odbiorców, charakteryzują się harmonią i łagodnością brzmienia, co sprawia, że niemal zawsze wykazuje pozytywny wpływ na duszę i ciało słuchacza.

Ponadto muzyka często przywołuje określone wspomnienia i myśli, czy kojarzy się z konkretną osobą, miejscem lub sytuacją, dzięki czemu poprawia pamięć i może nawet pomóc odzyskać utracone wspomnienia cierpiącym na chorobę Alzheimera.

Wpływ muzyki na człowieka i jego rozwój w różnym wieku

Muzyka pozytywnie wpływa na ludzi w każdym wieku. Już od najmłodszych lat aż do później starości przyczynia się korzystnie do rozwoju oraz poprawy jakości zdrowia fizycznego i psychicznego.

U osób starszych muzyka pomaga w radzeniu sobie z uczuciem samotności i depresją, a chorym na Alzheimera, chociaż na chwilę przywracają niektóre wspomnienia i ułatwiają uspokojenie się i wyciszenie. Ponadto seniorzy, posiadający umiejętność gry na instrumentach muzycznych, na dłużej zachowują sprawność umysłową i fizyczną.

Natomiast w przypadku dzieci, które urodziły się przedwcześnie i noworodków przebywających na oddziałach intensywnej opieki neonatologicznej, naukowcy z Bostonu zauważyli, że te z nich, które zostały poddane specjalnej muzykoterapii, wykazują dużo większy spokój, lepszą jakość snu, poprawę parametrów związanych z oddechem, pracą serca i przyjmowaniem pokarmu. Dźwięki, którym poddawane były wcześniaki, przypominały odgłosy z łona matki, czyli na przykład bicie serca czy szum oceanu, a dodatkowo dopasowywano ją do częstotliwości bicia serca i oddechu dziecka. Kołysanki śpiewane przez rodziców dodatkowo zacieśniały więzy między nimi i ich dziećmi. Jeszcze jedną ciekawą zależnością, jaką wtedy zauważono, jest również fakt, że wcześniaki słuchające muzyki zbliżonej do dźwięków oceanu, wykazywały lepszy poziom tlenu we krwi.

Muzyka towarzyszy i pomaga nam w każdym wieku. Wg dr. Oliviera Sacksa dźwięki i rytmy zajmują w naszym mózgu więcej miejsca niż na przykład umiejętności językowe. Muzyka odgrywa więc niewątpliwie niezwykle istotną rolę w życiu każdego z nas. Towarzyszy nam ona w znacznej ilości sytuacji życiowych i często działa na naszą korzyść, m.in. poprawia koncentrację, dlatego nauka przy muzyce, szczególnie dziełach klasycznych czy barokowych, staje się efektywniejsza. Może też dać nam motywację do działania, np. trening z jednoczesnym słuchaniem rytmicznej muzyki jest wydajniejszy. Także praca dzięki niej jest mniej męcząca.

Podsumowanie

Muzyka towarzyszy ludziom przez całe życie i od zarania dziejów. Nie tylko łagodzi obyczaje – jest lekarstwem niemal na wszystko. Dzięki muzyce można poprawić swoją pamięć i koncentrację czy zyskać motywację do działania. Ponadto wykazuje korzystne działanie również na ludzkie ciało, gdyż wpływa między innymi na układ krwionośny i oddechowy. Oczywiście muzyka dostarcza nam też przeżyć emocjonalnych, pozwala się wyciszyć, zrelaksować i poprawia samopoczucie. Oprócz jej wszystkich zbawiennych właściwości muzyka jest przede wszystkim przyjemnością samą w sobie.