„Encyklopedia Muzyczna PWM” ukończona

Ostatni, 12. tom „Encyklopedii Muzycznej PWM” trafił do sprzedaży 12 lutego br. Tym samym zamknięta zostaje 33-letnia historia jednego z najbardziej ambitnych przedsięwzięć Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Pomysł stworzenia pierwszej polskiej encyklopedii wielotomowej poświęconej wyłącznie muzyce zrodził się pod koniec lat 60. ubiegłego stulecia wśród muzykologów skupionych wokół Rady Programowej PWM-u. Środowisko muzyczne miało wtedy do dyspozycji bądź to encyklopedie zagraniczne, bądź publikacje polskie dotyczące jedynie wycinka życia muzycznego lub, ze względu na swoją małą objętość, traktujące zagadnienia skrótowo.
Głównymi rzecznikami tej inicjatywy byli w owym czasie Zofia Lissa i Mieczysław Tomaszewski, uznawany za ojca encyklopedii. Komitet Redakcyjny rozpoczął pracę w roku 1970, a w 1971 na redaktorem naczelnym została Elżbieta Dziębowska, która pozostała na tym stanowisku do dziś. Choć początki nie były łatwe – pierwszy tom ukazał się bowiem dopiero w 1979 roku, a kolejne wydawano o kilka lat – wielkość całego nakładu – 555 tysięcy egzemplarzy – pokazuje, że wysiłki twórców nie szły na marne, a w polskim środowisku muzycznym istniała potrzeba takiego wydawnictwa. W dziele stworzenia niemal 10 tysięcy haseł części biograficznej do dziś wzięło udział ponad 400 autorów z całego kraju.
„Encyklopedia Muzyczna PWM” to jedyna tego typu publikacja w Europie Wschodniej, a na tle wydawnictw zachodnich jawi się jako publikacja wyjątkowa. Najważniejszym założeniem polskiej encyklopedii, wyróżniającym ją spośród zagranicznych, jest ukazanie muzyki w szerokim kontekście kulturowym. Mamy więc w niej hasła dotyczące nie tylko bezpośrednio muzyków, ale także literatów, budowniczych instrumentów, edytorów, akustyków, pedagogów, a nawet baletmistrzów, tancerzy, reżyserów czy mecenasów. W większym niż dotąd stopniu została ujęta muzyka dawna i współczesna, a także życie muzyczne w krajach nie stanowiących głównych ośrodków. Uwzględniono też twórców oraz wykonawców muzyki jazzowej i rozrywkowej, a także etnomuzykologów. Ważnym elementem encyklopedii jest również jej strona wizualna. W 12 tomach znajduje się łącznie ponad 5,5 tysiąca różnego rodzaju grafik. Obrazy, zdjęcia czy faksymilia, nie mają jednak funkcji jedynie dekoracyjnej, a stanowią integralną część haseł.
Przyszłościowe plany PWM-u dotyczące „Encyklopedii Muzycznej” dotyczą udostępnienia wiedzy w niej zawartej w Internecie oraz kontynuację dzieła, a więc stworzenie części rzeczowej.
(BW)