Festiwal Współczesnej Muzyki Węgierskiej

Na scenie w Małopolskim Ogrodzie Sztuki od 8 do 10 czerwca będzie miało miejsce wyjątkowe wydarzenie Festiwal Współczesnej Muzyki Węgierskiej.

Bilety w cenie 35 i 45 zł zakupić można w kasie Teatru Słowackiego oraz w kasie MOS, a także online. Telefony do biura rezerwacji biletów 12 424 45 25 lub 12 424 45 28


Festiwal Współczesnej Muzyki Węgierskiej

8-10 czerwca 2017

Małopolski Ogród Sztuki

ul. Rajska 12

Kraków


8 czerwca 2017, czwartek, godz. 19.00


Koncert zespołu kameralnego UMZE

Wystąpią:

zespół kameralny UMZE / Miklós Lukács – cymbały / Csaba Klenyán – klarnet / Éva Osztrosits – altówka / József Balog, Zoltán Fejérvári – fortepian / Aurél Holló, Zoltán Rácz – instrumenty perkusyjne / dyrygent: Zoltán Rácz



W programie:

György Ligeti (1923-2006): Etiudy na fortepian – Vol.3. : Nr.15. White on white (1995) / No.16. Pour Irina (1997) / No.17. A bout de souffle (1998) / No.18. Canon (2001) / Béla Bartók (1881-1945): Sonata na dwa fortepiany i instrumenty perkusyjne (1937) // przerwa // Péter Eötvös (1944): da capo (2014) / György Kurtág (1926): Hommage a R. Sch. op.15d (1990) / László Vidovszky (1944): Promenade (2015)


W programie koncertu znalazły się dzieła pięciu światowej sławy artystów węgierskich. Wieczór otworzy kompozycja Pétera Eötvösa, której tytuł oznacza powtarzanie, zaczynanie na nowo. Kompozycja opiera się na motywach muzycznych zaczerpniętych z fragmentów notatek Mozarta, będących spisem pomysłów czekających na opracowanie. Eötvös przedstawia te motywy najpierw w „rozpoznawalnej” formie, a następnie stopniowo rozwija je, przerabia, grając coraz to nowe wersje. Wybór instrumentu solowego zainspirowała gra Miklósa Lukácsa, mimo iż, a może właśnie dlatego, że w XVIII wieku cymbały nie pojawiały się jeszcze na koncertach. Rysem charakterystycznym dorobku artystycznego Györgya Kurtág są częste odwołania do twórców i dzieł należących do wcześniejszych okresów w historii muzyki, które są niekiedy swoistymi cytatami, innym zaś razem jedyniem przywołaniem pewnego nastroju. Monogram w tytule Hommage á R. Sch. skrywa imię i nazwisko Roberta Schumanna i jest refleksją na temat jego fantazji zatytułowanej Märchenerzählungen. Györgya Kurtág cytuje natomiast László Vidovszky w swoim dziele pod tytułem Promenade, które skomponował na 90 urodziny Mistrza, a jego premiera odbyła się z okazji rocznicy w ramach festiwalu Kurtág90.


György Ligeti tak opisuje swoją etiudę na fortepian: „Pomimo wszelkich wpływów, które na mnie oddziaływały, moje etiudy nie mogą być określone ani jako chopinowskie, ani w stylu Debussy’ego, afrykańskim, czy jazzowym, ani jako konstrukcje matematyczne. Nie są to dzieła ani awangardowe, ani tonalne, ani atonalne. Są to wirtuozowskie utwory na fortepian; etiudy zarówno z punktu widzenia pianisty, jak i kompozytora. Kiełkują one z prostej myśli i wzrastają aż do poziomu skomplikowanego organizmu”. Wieczór zamyka sonata Béli Bartóka, która zaczyna się spokojnie, jednak z czasem narasta zdecydowany rytm, a metronom staje się coraz bardziej skomplikowany. Precyzja Bartóka była zadziwiająca. Zawsze miał przy sobie metronom, przy pomocy którego kontrolował tempo nawet wtedy, kiedy to on sam grał. Fortepianom towarzyszą kotły, bęben wielki, talerze perkusyjne, bęben mały, tam-tam, trójkąt i ksylofon.


Zespół kameralny UMZE powstał w 1997 roku z inicjatywy Zoltána Rácza grającego na instrumentach perkusyjnych i Andrása Wilheima, historyka muzyki. Nazwa zespołu opiera się na skrócie oznaczającym Stowarzyszenie Nowej Muzyki Węgierskiej (Új Magyar Zenei Egyesület). Celem członków zespołu jest pielęgnowanie i kontynuowanie tradycji zapoczątkowanych przez utworzone w 1911 roku Stowarzyszenie Nowej Muzyki Węgierskiej związane z twórczością Béli Bartóka i Zoltána Kodálya. Z tego powodu poprzez wykonywanie muzyki XX-wiecznej i współczesnej starają się realizować również dalszy cel, jakim jest inspirowanie kompozytorów zarówno z Węgier, jak i z innych krajów do tworzenia nowych utworów. Repertuar zespołu obejmuje nie tylko dzieła kompozytorów węgierskich, lecz również takich twórców, jak Maurizio Kagel, Olivier Messiaen, Karlheinz Stockhausen, czy Christian Wolff. Po licznych sukcesach na Węgrzech zespół został przedstawiony również publiczności międzynarodowej, co po raz pierwszy miało miejsce w Berlinie w 1999 roku. Następnie zaczęły pojawiać się zaproszenia na liczne wydarzenia popularyzujące muzykę współczesną, dzięki czemu zespół miał okazję występować między innymi w Karlsruhe, Zagrzebiu, na Festiwalu Acanthes w Awinionie, Wiedeńskich Tygodniach Festiwalowych oraz na Huddersfield Contemporary Music Festival.


9 czerwca 2017, piątek, godz. 19.00


Máté Balogh (1990, H) – Diana Soh (1984, SING) – Christian Flury (1979, CH-A): Out At. S.E.A 123 - Someone Eats All

opera na podstawie dramatu Sławomira Mrożka pod tytułem Na pełnym morzu, libretto napisał i wyreżyserował: Almási-Tóth András


Wystąpią: Maurice Lenhard – baryton / Bársony Péter – altówka / Szilvia Vörös – mezzosopran / Ditta Rohmann – wiolonczela / Tivadar Kiss – tenor / Horia Dumitrache – klarnet / dyrygent: Lin Liao


Trzech ludzi, pozostawionych samym sobie, na ziemi niczyjej, na otwartym morzu – w świecie mediów. Bohaterowie reality show, w typowej sytuacji człowieka współczesnego, samotni w tłumie, skazani na siebie planują, który z nich stanie się posiłkiem dla pozostałych, pozbawieni uczuć egoiści, grają i udają, jak gdyby ktoś cały czas obserwował i oceniał ich zachowanie.


„Pomysł stojący za kompozycją jest tak absurdalny, jak sama sztuka napisana przez Mrożka. W tej historii spotyka się troje zupełnie różnych ludzi, którzy mają całkowicie odmienne charaktery, inaczej reagują na sytuacje, oczywiste było więc, że każda z tych postaci zostanie stworzona przez innego kompozytora. Znane opery są pisane od początku do końca przez jednego kompozytora, noszą na sobie ślad tylko jednej ręki. W tej operze kameralnej bohaterowie rzeczywiście przybywają z różnych miejsc na świecie, różnych kultur, i próbują razem „wiosłować w jednej łodzi”. Z przygotowanych przez trzech kompozytorów materiałów stworzyliśmy wspólną „łódź”, czyli to, co łączy trzech bohaterów. Nie zmieniliśmy jednak ich charakteru oraz odnoszących się do nich części kompozycji, pozostawiając te trzy postaci takimi, jakimi wyśnili je kompozotorzy” – Péter Eötvös.


W 2013 roku Fundacja Muzyki Współczesnej Pétera Eötvösa i Budapest Music Center w ramach tworzonego wspólnie projektu wybrali składający się z jednego aktu absurdalny dramat Sławomira Mrożka pod tytułem Na pełnym morzu, a następnie zaprosili do udziału w projekcie młodych kompozytorów oferując możliwość wspólnego stworzenia opery kameralnej, która opowiadałaby o reprezentatywnych zjawiskach współczesności – osamotnieniu, nadużywaniu władzy, konformizmie, kwestii granic wolności – zamykając je w ramach jednej groteskowej sytuacji życiowej, a także w której problematyka części i całości byłaby odzwierciedlona w możliwościach oferowanych przez formę i technikę.


Na warsztaty operowe zgłosiło się 51 kompozytorów z 23 krajów, a spośród nich aż 37 osoby zapisały się na kurs czterodniowy. W ciągu dalszej współpracy kompozytorzy Péter Eötvös, Luca Francesconi i Balázs Horváth, a także reżyser András Almási-Tóth prowadzili i wspierali uczestników warsztatów w ich indywidualnej pracy twórczej. W ostatnim etapie wybrano sześciu autorów, którzy mieli skomponować partie wokalne i instrumentalne dla trzech solistów i trzech członków orkiestry. W wyniku ich pracy powstały dwie opery, które po premierze w Budapeszcie w 2013 roku zaprezentowano również w niektórych stolicach europejskich – w Paryżu (IRCAM), Mediolanie (Divertimento Ensemble) i Brukseli (Flagey).


Dzisiejszego wieczoru na scenie Małopolskiego Ogrodu Sztuki będzie można obejrzeć wspólne dzieło Máté Balogha (Węgry), Diany Soh (Singapur) i Christiana Flury (Szwajcaria/Austria) zatytułowane 123.



10 czerwca 2017, sobota, godz. 19.00


Modern Art Orchestra: Bartók & Jazz


Wystąpią: Modern Art Orchestra / László Gőz – puzon, trąbka basowa/ Miklós Lukács – cymbały / dyrektor artystyczny i dyrygent: Kornél Fekete-Kovács



W programie:

Béla Bartók: 15 węgierskich pieśni chłopskich – aranżację na big band opracowali: János Ávéd, Kristóf Bacsó, Kornél Fekete-Kovács, Gábor Subicz.


Béla Bartók jest jednym z najwybitniejszych kompozytorów XX wieku, a jego muzyka wywarła wpływ nawet na słynnych muzyków jazzowych na całym świecie, często powołuje się na niego Pat Metheny, a Chick Corea i Keith Jarrett regularnie grają jego utwory. Bartók wielokrotnie czerpał inspirację do swych kompozycji z pieśni ludowych, w ten sposób powstało między innymi jego 15 węgierskich pieśni chłopskich. Obecnie europejska muzyka jazzowa coraz bardziej oddala się od jazzu północnoamerykańskiego o korzeniach afroamerykańskich, sięgając głównie do własnych europejskich tradycji muzyki klasycznej i ludowej. Członkowie Modern Art Orchestra – János Ávéd (1983), Kristóf Bacsó (1976), Kornél Fekete-Kovács (1970) i Gábor Subicz (1983) – stworzyli aranżacje na największą formację jazzową, big band, ponownie interpretując utwory Bartóka napisane na fortepian solo i korzystając w tym celu ze środków wyrazu jakie oferuje im jazz, gatunek muzyczny opierający się w dużej mierze na improwizacji. W nowych wersjach utworów Bartóka pozorne sprzeczności pomiędzy dwoma gatunkami – muzyką klasyczną i jazzową – zanikają dzięki zastosowaniu w głównej mierze improwizowanych przejść, które zamknięte są w ledwo wyczuwalnych ramach.


Zespół MAO przez 11 lat swojego istnienia rozwinął się, zdobył międzynarodowe uznanie oraz otrzymał liczne nagrody. Orkiestra tworzy w różnych gatunkach muzycznych, jednak pozostaje wierna w pierwszej kolejności jazzowi i muzyce współczesnej. MAO jest stałą orkiestrą Budapest Music Center, odbywają tournée po całej Europie, Stanach Zjednoczonych, koncertowali nawet w Izraelu. Zaproszenia od zespołu przyjmowali już tacy legendarni muzycy, jak Tom Harrell, David Liebman, Chris Potter, James Morrison, Bob Mintzer, Rhoda Scott, Adam Nussbaum, czy Ennio Morricone.


Budapest Music Center (BMC) założył László Gőz w 1996 roku i od tamtej pory jego celem niezmiennie jest zapoznawanie publiczności krajowej i międzynarodowej z muzyką węgierską oraz twórcami tej muzyki.


Pierwszym zadaniem było utworzenie ośrodka, który zajmowałby się zbieraniem i udostępnianiem informacji dotyczących węgierskich twórców muzyki klasycznej i jazzowej, a także dzieł współczesnej muzyki węgierskiej. W 1997 roku do obszarów działalności centrum informacji dołączyło organizowanie koncertów, a wkrótce również i własnych festiwali: BMC Music Flash oraz Festiwalu Muzyki Jazzowej w Budapeszcie. W 1998 roku utworzono BMC Records specjalizujące się przede wszystkim w wydawaniu płyt artystów węgierskich. W 2003 roku powstała biblioteka muzyczna BMC.


W 2006 roku rozpoczął się długi okres planowania i realizacji, który doprowadził do otwarcia nowego centrum muzycznego BMC w marcu 2013 roku. W budynku zajmującym powierzchnię czterech tysięcy metrów sześciennych znajduje się kameralna sala koncertowa na 340 osób, Opus Jazz Club mogący ugościć 150 wielbicieli muzyki, centrum informacji muzycznej i biblioteka, a także dwie mniejsze sale, studio nagrań dźwiękowych i wideo.


Systematycznie uzupełniana internetowa baza danych w 2016 roku zawierała informacje dotyczące 3900 artystów i 18 tysięcy dzieł muzycznych, a zbiory dostępnej nieodpłatnie biblioteki muzycznej obejmowały około stu tysięcy dzieł. Należące do BMC wydawnictwo płytowe ma już na swoim koncie 250 albumów muzyki współczesnej, klasycznej i jazzowej. Budynek BMC gości wiele wydarzeń muzycznych, co roku odbywa się w nim ponad 400 koncertów, organizowane są także koncerty edukacyjne, kursy, imprezy z udziałem publiczności, projekcje filmów muzycznych oraz przeprowadzane są nagrania dźwiękowe.